خانه فوق مدرن در تهران با مکعب‌های گردان
اگر در مجلات و وب‌سایت‌های خارجی، خانه‌های مدرن و عجیب‌وغریب را می‌بینید و حسرت می‌خورید که ای‌کاش در ایران خودمان هم می‌توانستیم همچنین نمونه‌هایی را ببینیم، باید بدانید اگر در پروژه‌های ایرانی جست‌وجو کنید معمارهای ایرانی با خلق آثاری منحصربه‌فرد و در ابعاد جهانی شما را شگفت‌زده خواهند کرد! یکی از مثال‌های بارز و فاخر ازاین‌دست، خانه شریفی‌ها است که در تهران و محله دروس واقع شده است.
این ساختمان فوق مدرن با طراحی مکعب‌های گردان با امکان تغییر در حجم و فضای خانه طراحی و اجرا شده که بازتاب بسیار زیادی در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی داشته و تلاش مشاور و سازنده آن، توجه جهانی را به توانمندی‌های فنی و مهندسی شرکت‌های ایرانی معطوف کرده است با خوگر همراه باشید تا با بررسی ویژگی‌های این خانه به معماران کشورمان بیشتر افتخار کنیم…
۱-داستان خانه شریفی‌ها چیست؟
خانه شریفی‌ها در تهران خیابان دروس توسط علیرضا تغابنی و شرکت معماری ایرانی Nextoffice طراحی و اجرا شده است.
طبق گفته معمار: داستان طراحی این خانه شگفت‌انگیز از خواسته یک کارفرمای جوان، موفق و تحصیل‌کرده شروع شد که خانه‌ای بزرگ و منحصربه‌فرد می‌خواست و پیشنهادهایی نظیر استفاده از ستون‌های متقارن در ایوان ورودی، تزیینات رومی و نظیر اینها را می‌داد که با مطالعه اقلیم شمال تهران، همچنین این ایده که ساختمان هم برون‌گرا باشد و هم درون‌گرا، ما را به این فکر انداخت که چگونه ساختمانی داشته باشیم که در تابستان دارای تراس‌های عمیق و وسیع و پنجره‌هایی بزرگ و حجمی شفاف و باز باشد و در زمستان بدون تراس با پنجره‌های کوچک و حجمی بسته باشد.
طرح مکعب گردان، هم به خواسته معمارها در مورد فصول مختلف سال پاسخ می‌داد و هم کارفرما را از ایده‌های کلاسیک خود منصرف می‌کرد.
۲-تماشای خانه شریفی‌ها از قاب خوگر؟
خانه شریفی‌ها خانه‌ای با مکعب‌های بازیگوش! با حرکت اتاق‌های گردان کیفیت فضاهای داخلی و فرم بیرونی به طرز جالبی تغییر می‌کند و باز و بسته‌شدن که درون‌گرا و برون‌گرا بودن پروژه را امکان‌پذیر می‌کند در فصول مختلف سناریو‌های عملکردی و بصری متنوعی را ایجاد می‌کند که همگی مشخصه اصلی این پروژه را نشان می‌دهد یعنی: انعطاف‌پذیری و عدم قطعیت
خانه شریفی‌ها یکی از آثار مهم معاصر ماست که توسط نسل جدید معماری ایران طراحی شده و اثری که با شهرتش بار دیگر نگاه‌ها را به معماری ایران معطوف کرده است.
این خانه توانایی دائم تغییر برای استفاده بهینه از فضاها، نور و … را دارد که بیشتر این توانایی‌ها با هوشمندسازی ساختمان (BMS) فراهم شده است.
خانه شریفی‌ها اگرچه رنگ مدرنیسم دارد، اما با سبک مدرن تفاوت‌هایی دارد؛ زیرا در کانسپت‌های طراحی به معیارهای معماری ایرانی مانند حیاط مرکزی و اتاق‌های زمستان‌نشین و تابستان‌نشین نیز اشاره دارد و طرح فعلی از آنها سرچشمه گرفته است و دقیقا به همین دلیل برخی افراد صاحب نظر، خانه شریفی‌ها را ایرانی‌ترین کار تغابنی می‌دانند.
حتی نام‌گذاری این پروژه نیز به نشانه احترام و ارادت به عمارت‌های قدیمی ایرانی شریفی‌ها نامیده شده مانند خانه طباطبایی‌ها، خانه بروجردی‌ها یا خانه عامری‌ها
۳- خانه شریفی‌ها کجای ایران است؟
خانه شریفی‌ها در تهران، دروس، خیابان صالح حسینی، بن‌بست شریفی قرار دارد.
مساحت پروژه: ۱۴۰۰ متر‌مربع
سال ساخت: ۸۹ – ۹۲
خانه شریفی‌ها در سال ۱۳۹۲ توسط “مجله معمار” به‌عنوان پروژه برتر برگزیده شد، در سال ۲۰۱۴ برنده جایزه معتبر بین‌المللی معمار خاورمیانه و در همان سال پربازدیدترین پروژه وب‌سایت معتبر آرک دیلی گردید.
۴- چالش‌های طراحی خانه شریفی‌ها؟
ایده چرخش در نما، طراحی و همچنین اجرای خانه را وارد چالش‌هایی کرد. چالش‌های جذابی که قطعاً تبعاتی هم خواهد داشت.
پیاده‌سازی حجم چرخان در نما چالش‌های متعدد اجرایی به همراه داشت: سازه، ارتباطات، هوابندی، تعارضات حجمی، تاسیسات مکانیکی و الکتریکی و علاوه بر همه اینها طراحی معماری.
پیاده‌سازی موفق این چرخش در معماری ایران یک گام بزرگ در ارتقای کیفیت ساخت‌وساز و از آن مهم‌تر مجاب کردن کارفرما برای هزینه‌کردن در جزئیات اجرایی است.
ممکن است شیوهٔ باز و بسته‌شدن نما را در ساختمان‌های متعددی دیده باشید، اما این ایده در خانه شریفی‌ها به دلیل ترکیب‌شدن با نورگیری چالش بزرگ‌تری را ایجاد کرده است.
به‌نحوی‌که با بسته‌شدن نما تقریباً تمامی ارتباطات خانه با بیرون قطع می‌شود (به جز نورگیر سقفی) و بالعکس با باز شدن نما تقریباً تمامی خانه (حتی خواب‌ها و حمام) به بیرون مرتبط می‌شود؛ بنابراین معمارها بایستی به‌وسیله این باز و بسته‌شدن شرایطی را فراهم می‌کردند که خانه کیفیت خانه‌های زمستان‌نشین و هم‌خانه‌های تابستان‌نشین را ارائه دهد. یعنی در زمستان که تراس کاربرد ندارد حجم بسته و با حداقل بازشو طراحی شود و در تابستان دارای حجم باز و شفاف و تراس‌های بزرگ و عمیق باشد.
برای حل این مشکل در مرکز بنا ویدی بزرگ طراحی شد که اتاق‌های خواب و فضاهای دیگر از این وید نور می‌گیرند. در نتیجه جبهه نورگیر ساختمان به کاربری‌هایی نه‌چندان جدی اختصاص‌داده‌شده است، مثل اتاق مهمان، کار و صبحانه خوری. فضای مجاور آن هم یا به‌صورت راهرو طراحی شده یا به آشپزخانه‌ای بدون فضای خصوصی (بسته) تبدیل شده است، چرا که تعبیه هرگونه فضای بسته (دیوار) مانعی برای نورگیری بوده و در عوض اتاق‌های خواب، سرویس‌ها و ارتباطات همگی در انتهای خانه قرار گرفته‌اند.
۵- ویژگی بارز خانه شریفی‌ها از نظر خوگر؟
از نظر خوگر مهم‌ترین ویژگی این پروژه انعطاف‌پذیری ساختمان است، به‌طوری‌که با حرکت اتاق‌های چرخان، کیفیت فضای داخلی و فرم بیرونی ساختمان، به طور مداوم تغییر می‌کند و به باز و بسته‌شدن و درون‌گرا و برون‌گرا شدن پروژه می‌انجامد.
این خانه سه اتاق شبیه به جعبه‌های چوبی بزرگ با استفاده از یک سیستم دوار قابلیت چرخش را دارد که در آب‌وهوای سرد قابلیت “بسته” شدن دارد و هنگامی که خورشید بیرون می‌آید، هر اتاق می‌تواند با لمس یک دکمه، ۹۰ درجه به سمت خارج چرخیده و باز شود و امکان استفاده از نور و تهویه را مهیا سازد.
هنگام بسته‌بودن اتاق‌های گردان، نورگیری ساختمان از وید مرکزی صورت می‌گیرد و نوع استفاده از فضاها امکان‌های متفاوتی را به کاربر می‌دهد، برای مثال اتاق‌های کار و فضای صبحانه خوری که اتاق‌های گردان طبقه سوم و اول هستند براساس نیاز و نوع عملکرد میتوانند تغییر حالت دهند و یا در طبقه دوم که اتاق مهمان در آن وجود دارد در موقعیت‌های مختلف حضور یا عدم حضور مهمان میتوانند تغییر کنند.
از نظر ساختار پلان این ساختمان شامل یک واحد مسکونی در ۷ طبقه بوده که:
طبقه همکف: پارکینگ و سرایداری
طبقه اول و دوم شامل: فضایی خانوادگی و امکاناتی از جمله آشپزخانه، سالن، اتاقی برای تماشای تلویزیون و قسمتی برای پیانو
طبقات سوم و چهارم شامل: اتاق‌خواب، حمام، آشپزخانه و سالنی دیگر
۲ طبقه در زیرزمین شامل: سالن ورزشی، استخر و امکانات تفریحی از قبیل یک میز بیلیارد
سازه این ساختمان اسکلت فلزی پیچ‌ومهره‌ای بوده و در طرح و اجرای اتاق‌های گردان از همکاری شرکت “Bumat” آلمان بهره گرفته شده است و به‌صورت کاملاً هوشمند طراحی و اجرا شده است.
ویژگی جالب دیگر در طراحی خانه شریفی فضاهای ورزشی هستند که به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در مقطع بین دو حوضچه در سطح قرار گرفته‌اند و به‌وسیله مجسمه‌های آینه‌ای نور عبوری از این حوضچه‌ها به‌صورت تلالو منعکس می‌شود و نور دوطبقه ورزشی و استخر را تأمین می‌کند.
جالب است بدانید برخلاف آنچه فکر می‌کنیم معمار پروژه توضیح داده که سیستم چرخش در این پروژه دارای تکنیک آنقدر پیچیده‌ای نبوده و در حال حاضر این تکنولوژی در صنعت ذوب‌آهن، کشتیرانی، نمایشگاه‌های اتومبیل و تئاترها در ایران مورداستفاده قرار می‌گیرد.
گالری تصاویر خانه شریفی‌ها:
مدارک و نقشه‌های خانه شریفی‌ها:
