ارگونومی نور چیست؟ مناسبترین شیوه نورپردازی چیست؟

به طرز عجیبی، روشنایی ارگونومیک در اغلب دفاتر اداری نادیده گرفته می شوند و در بیشتر محیط های اداری جز یک نور فلورسنت با زاویه تابش معمولا نادرست چیزی مشاهده می شود. این در حالی است که همین نور می تواند در نوع تایپ کردن شما، شیوه نگاه کردن به مانیتور و نوع نشستن بر روی صندلی اثر بگذارد. پس با این اوصاف، ارگونومی نور بر خلاف تصور رایج اهمیت زیادی دارد و بد نیست تا با نکاتی پیرامون این موضوع بیشتر آشنا شوید.

شدت مناسب نور در یک محیط اداری

نه تاریک تاریک، نه روشن روشن

روشنایی کم در محیط اداری فشار زیادی به چشمان شما وارد می کند. نور مانیتورها اغلب ثابت و با فاصله اندکی به چشم شما می تابد. این در حالی است که شدت نور محیط اطراف آن بسیار کمتر است و در نتیجه این اختلاف سطح روشنایی موجب کاهش دید محیط پیرامون مانیتور می شود. روشنایی زیاد نیز مشکلات دیگری به همراه دارد که از جمله آنها برخورد نور به صفحه نمایشگر و کاهش وضوح آن است. در این مواقع نیز شما ناچارید تا برای دیدن بخش هایی از نمایشگر دائما به جلو یا چپ و راست حرکت کنید که موجب بروز دردهای عضلانی در دراز مدت می شود.

استفاده از نورپردازی زرد در محیط اداری

غیبت نور زرد در محیط های اداری

احتمالا این نکته توجه شما را هم به خود جلب کرده است. در اغلب محیط های اداری از بیمارستان ها گرفته تا دفاتر خصوصی چندان نورپردازی زرد به چشم نمی خورد. این کار گاهی به دلیل صرفه جویی در مصرف انرژی و طول عمر لامپ های فلورسنت و گاهی هم به دلیل روشنایی بیشتر و افزایش عمق بصری حاصل از نورپردازی سفید انجام می شود.

با وجود تاثیرات مثبتی که نور سفید بر روی محیط و دکوراسیون داخلی می گذارد، اگر به تنهایی به کار رود می تواند بر بینایی افراد اثر منفی بگذارد. به علاوه مشاهده نور زرد برای چشم انسان آسانتر است. از این رو، اگرچه نور زرد به اندازه نور سفید کارآمد نخواهد بود اما باید از ترکیب هر دوی آنها برای ایجاد تعادل و کاهش مشکلات بینایی در محیط های اداری استفاده شود.

زاویه تابش نور مناسب با کمترین میزان سایه در دکوراسیون اداری

اهمیت زاویه تابش نور

مهم نیست چه نوع نوری را انتخاب کرده باشید، هنگامی که قرار است به طور مستقیم به صفحه نمایش کامپیوتر تابیده شود. در واقع یکی از معضلات نورپردازی در محیط اداری زاویه تابش آن است. تابش نور اگر از پشت سر شما باشد موجب کاهش دید مانیتور می شود. از سوی دیگر نور اگر از مقابل تابیده شود نیز مستقیما به چشم شما برخورد می کند و موجب خستگی چشم می شود. پس باید راهی دیگر برای تابش نور در محیط های اداری پیدا کرد.

معمولا در اغلب موارد بهترین روش برای تابش نور در دکوراسیون اداری و کاهش انعکاس آن در صفحات مانیتور استفاده از نورپردازی غیر مستقیم است که در این روش لامپ ها به طور مستقیم قابل رویت نیستند و نور آنها از پشت شیشه مات یا برخورد با سقف و بازتاب آن به پایین مشاهده می شود.

زاویه ۹۰ درجه مانیتورها با پنجره و استفاده از پوشش مناسب برای کاهش نور ورودی از پنجره ها

مانیتورها را در نزدیکی پنجره ها قرار ندهید

مانیتورهایی که در نزدیکی پنجره های بدون پرده قرار داشته باشند عملا کارایی مناسب خود را از دست می دهند. چندان هم تفاوتی ندارد که شما پشت به پنجره نشسته باشید یا روبروی آن. اگر رو به پنجره و در نزدیکی آن نشسته باشید به دلیل تابش مستقیم نور طبیعی به چشم شما در مدت زمان طولانی خستگی چشم را تجربه خواهید کرد. در مقابل اگر هم پشت به پنجره نشسته باشید به دلیل تابش نور به نمایشگر عملا دید شما مختل می شود و برای دیدن مانیتور ناچارید دائما روی صندلی حرکت کنید. از این رو، در محیط اداری یا باید فاصله مناسبی با پنجره داشته باشید و یا در ساعاتی که نور قابل توجهی به داخل ساختمان تابیده می شود از پرده استفاده نمایید. به طور معمول بهترین حالت قرار گرفتن میز اداری با زاویه ۹۰ درجه نسبت به پنجره است.

استفاده از چراغ مطالعه قابل تنظیم برای کاهش و افزایش نور مورد نیاز در محیط اداری

تنظیم نور با توجه به زمان

شدت نور در طبیعت در طول زمان شبانه روز تغییر می کند. در دکوراسیون داخلی منازل نیز توصیه می شود شدت نور با توجه به زمان روز تغییر کند چراکه نور ثابت بر روند خواب و استراحت شما تاثیر منفی می گذرد. در محیط اداری نیز این موضوع چندان تفاوتی ندارد و شدت تابش نور باید به شکل تدریجی افزایش پیدا کند. همچنین نور صفحات نمایش نیز باید به توجه به نور محیط پیرامون شما تغییر کند.

افزون بر موارد فوق، به جز نورپردازی کلی باید با توجه به شرایط هر واحد اداری امکان نورپردازی محلی (Local) با استفاده از چراغ های مطالعه قابل تنظیم یا چراغ های دیواری نیز فراهم شود.

انواع نورپردازی در محیط کار

نورپردازی در محیط کار به ۴ روش مختلف می تواند صورت بگیرد:

1. نورپردازی مستقیم: در این روش که این روزها چندان مورد استفاده قرار نمی گیرد، نور به طور مستقیم از منبع خود (معمولا لامپ های سقفی) به پایین تابانده می شود. این شیوه موجب ایجاد سایه اجسام بر روی زمین می شود.
2. نورپردازی مستقیم-غیرمستقیم: در این روش نور به طور یکسان به سمت بالا و پایین تابیده می شود. این نور به تمام سطوح اتاق برخورد کرده و منعکس می شود. از این رو میزان سایه در این شیوه کاهش می یابد.
3. نورپردازی غیرمستقیم: در این شیوه حدود ۹۰ تا ۱۰۰ درصد نور به سمت بالا تابیده می شود و بازتاب آن به زمین می رسد. از این رو، سقف اتاق باید به رنگ روشن و با پوشش صاف و قابل بازتاب باشد. نورپردازی غیرمستقیم بیشتر از هر شیوه دیگری می تواند روشنایی مناسب محیط اداری را فراهم کند.
4. روشنایی پوششی: در این شیوه نور به سمت پایین تابیده می شود با این تفاوت که با استفاده از لنزها و پخش کننده ها از توزیع مستقیم آن جلوگیری می شود. این لنزها و پخش کننده ها معمولا از شیشه یا پلاستیک نیمه شفاف ساخته می شوند و ساختار آنها به شکلی است که زاویه تابش نور را می توانند تغییر دهند.