همه چیز در مورد معماری ایران مال، این بازار بزرگ پر ماجرا
ایران مال در حال حاضر همان جایی است که چون بسیاری رفته‌اند و در آن عکس گرفته‌اند و مناظر عکس‌ها دلتان را برده، رفتن آن به شما هم واجب شده است. این بازار بزرگ به همان اندازه که طرفدار دارد، منتقد هم دارد. طرفداران آن محو معماری و بزرگی و امکانات آن شده‌اند و منتقدان آن به نحوه دسترسی، موفق نبودن معماری تلفیقی و هزینه‌های هنگفت آن می‌تازند.
فرقی نمی‌کند که در کدام دسته قرار دارید و چرا می‌خواهید به این بازار بروید، هنگام بازدید، نکات این مقاله را گوشه ذهنتان داشته باشید:
ساختمان ایران مال کجاست؟
اگر در گوگل عبارت بزرگ‌ترین مرکز خرید جهان یا Biggest Shopping mall in the world را جستجو کنید و روی لینک‌های نتایج اول کلیک کنید، با لیست ۱۰ مرکز خرید بزرگ جهان و… روبرو می‌شوید که در اکثر آن‌ها بازار بزرگ ایران یا همان ایران مال در صدر قرار دارد. وسعت این بازار بزرگ در حال حاضر ۱ میلیون و ۷۱۰ هزار مترمربع است که با راه‌اندازی فاز دوم در آینده، احتمالاً به ۲ برابر این عدد خواهد رسید.
این مرکز خرید غول‌آسا که رقبای قدرتمندی در چین، تایلند و دبی دارد، در غرب تهران (انتهای اتوبان همت) واقع شده و در شمال آن رشته‌کوه‌های البرز (قله لتمال) قرار دارد و از جنوب به شهرک و دریاچه چیتگر مشرف است. اگر گذرتان به منطقه ۲۲ افتاده باشد، احتمالاً می‌دانید که ایران مال دقیقاً در جایی واقع شده که اخیراً به قطب سرگرمی پایتخت تبدیل شده است.
چگونه به ایران مال بروید؟
علاوه بر خودروی شخصی و درپیش‌گرفتن اتوبان همت و خرازی، می‌توانید با مترو، اتوبوس و تاکسی هم خودتان را به بزرگ‌ترین مرکز خرید جهان برسانید.
برای رفتن به ایران مال، در حقیقت باید این وسایل نقلیه را ترکیب کنید؛ یعنی اول باید قدیمی‌ترین خط متروی تهران یعنی خط ۵ را انتخاب کنید و در ایستگاه ایران‌خودرو پیاده شوید. در پایانه این ایستگاه، می‌توانید اتوبوس‌ها و تاکسی‌هایی را پیدا کنید که مقصدشان ایران مال است.
چرا ساختمان ایران مال ویژه است؟
جدا از وسعت بی‌نظیر، ساختمان ایران مال در آینده نزدیک به بزرگ‌ترین قطب تجاری، فرهنگی، سرگرمی و مذهبی تبدیل می‌شود و این موضوع آن را ویژه می‌کند. بررسی لیست زیر که نشان‌دهنده بخش‌های اصلی این پروژه عظیم است، این ادعا را ثابت می‌کند:
- مسجد جامع رسول‌الله با مساحت ۱۲۰۰ مترمربع با ۵ گنبد
- کتابخانه جندی‌شاپور با مساحت ۳۳۰۰ مترمربع
- باغ دیدار با مساحت ۳۰۰۰ مترمربع
- نمایشگاه خودرو در ۳ طبقه
- شهربازی سرپوشیده به وسعت ۱۰ هزار مترمربع و در ۲ طبقه
- ۲ هتل ۵ ستاره
- ۱۲ سالن سینما با بیش از ۲۸۰۰ صندلی
- ۲۰۰ رستوران و فودکورت
- پارکینگ با ظرفیت ۲۰ هزار خودرو
علاوه‌بر‌این، ایران مال بخش‌های مهم دیگری هم دارد که هر کدام با سبک معماری خاصی تزیین شده و در بخش معرفی جاذبه‌های ایران مال به آن‌ها می‌پردازیم.
ماجرای ایران مال چیست و از کجا شروع شد؟
پروژه ایران مال در سال ۱۳۸۹ و با بودجه اولیه ۲۲ هزار میلیارد تومانی کلید خورد. تا زمان افتتاح رسمی این پروژه در سال ۹۷، نقشه ایران مال بارها تغییر کرد و متأسفانه کارگران زیادی به دلیل عدم رعایت نکات ایمنی جان خود را حین ساخت این پروژه از دست دادند.
تخلفات فنی و اجرایی ایران مال به حدی بود که پای پرونده آن را به مجلس و کمیسیون ماده ۱۰۰ کشاند و باعث شد تا مالکان آن برای این تخلفات حدود ۵۰۰ میلیارد تومان به حساب شهرداری تهران واریز کنند.
از جمله تخلفات ایران مال می‌توان به زدن تونل در بزرگراه خرازی و در اختیار گرفتن بخشی از این بزرگراه به عنوان مسیر اختصاصی، حذف تعدادی از پارکینگ‌ها، تغییر مداوم نقشه‌ها، نحوه قیمت‌گذاری واحدها و خلف وعده در تسویه با شهرداری اشاره کرد.
شرکت سازنده ایران مال و مالک آن کیست؟
تابه‌حال شایعات مختلفی در مورد مالکیت ایران مال و شرکت سازنده آن منتشر شده است. اگر خبر رسمی را بخواهید، باید بگوییم که بانک آینده و مدیرعامل آن یعنی جلال رسول‌اف سرمایه‌گذار اصلی ایران مال هستند و زمانی که این پروژه به بهره‌برداری کامل برسد، باید سهام آن را در بورس عرضه و مالکیت آن را واگذار کنند.
اگر هم اخبار غیررسمی را بخواهید، باید بدانید که علاءالدین میرمحمد صادقی (معروف به حاج علاء) که از مشهورترین بازاریان تهران محسوب می‌شود و علی انصاری مؤسس بانک تات و بازار موبایل ایران هم به عنوان مالکان ایران مال معرفی شده‌اند.
شرکت سازنده ایران مال یا همان پیمانکار اصلی آن، شرکت کیسون است که از بزرگ‌ترین شرکت‌های ساختمانی ایران محسوب می‌شود و به غیر از ایران، سابقه ساخت‌وساز در کشورهایی مثل ونزوئلا را هم دارد. البته کیسون در ساخت ایران مال از مشاوره شرکت NORR کانادا هم بهره می‌برد. به غیر از کیسون، ۴۳۴ پیمانکار دیگر هم در ساخت ایران مال نقش داشتند.
معمار ایران مال کیست؟
ساختمان ایران مال نسبت به نمونه‌های مشابه معماری برجسته و متمایزی دارد که تلفیقی از معماری مدرن، سنتی ایرانی، اسلامی، رومی و… است.
ایده اولیه این مجموعه را متعلق به علی انصاری می‌دانند و برخی هم می‌گویند که ایده اصلی آن را شخصی به نام امیرحسین رجایی داده است.
مقاله پیشنهادی: سبک نئوکلاسیک چیست؟
اسامی مهندسین ایران مال، یک لیست بلند بالا و تمام‌نشدنی!
به غیر از شرکت کیسون و NORR کانادا که پیمانکار و مشاور اصلی این پروژه بودند، باید به شرکت مهندسین مشاور آمودراه که نقش مشاور کارفرما و نظارت عالیه و کارگاهی آن را بر عهده داشت، اشاره کرد. همچنین طراحی و اجرای بخش‌های مختلف این پروژه عظیم توسط مهندسان شرکت‌های مختلف انجام شده است.
به عنوان مثال طراحی و اجرای سقف باغ ماهان، سقف باغ کتاب و طراحی داخلی گالری خودرو کار مهندسان شرکت سازه‌های پارچه‌ای دیبا بوده و طراحی و اجرای بخش فودکورت هم بر عهده شرکت ژالکه بوده است.
جاهای دیدنی ایران مال، آنچه دیدنش ۳ روز کامل طول می‌کشد!
یک روایت غیررسمی وجود دارد که اگر بخواهید تمامی بخش‌های ایران مال را مفصل و کامل ببینید، به ۳ روز زمان نیاز دارید. البته این ۳ روز مال زمانی است که شما بخواهید تمامی فروشگاه‌های ایران مال را هم بررسی کنید و زمانی را هم به خرید اختصاص دهید. به عنوان مثال، احتمالاً گشت‌وگذار مفصل در هایپراستار این مجموعه به یک نصفه‌روز زمان نیاز دارد.
اگر بخواهیم بخش تجاری مدرن ایران مال را فاکتور بگیریم و به سراغ قسمت‌هایی برویم که گشت‌وگذار در آن‌ها هم فال است و هم تماشا، به لیست زیر از دیدنی‌های ایران مال می‌رسیم که تمامی آن‌ها معماری تحسین برانگیزی دارند:
تیمچه حاج علی‌اکبر در بازار ایران مال
تیمچه حاج علی‌اکبر همان بازار سنتی ایران مال است که در قسمت غربی آن قرار دارد و طراحی آن ترکیبی از طراحی بازارهای سنتی مشهور شهرهای تهران، کاشان، تبریز، اصفهان، شیراز و قزوین است و به شما حس قدم‌زدن در دل بازارهای تاریخی ایران را می‌دهد.
این تیمچه مثل سایر بازارهای سنتی ایران به‌صورت چهارسو طراحی شده و گچ‌بری‌های زیبا و چشم‌نواز دارد. در این بازار می‌توانید صنایع‌دستی و سوغات شهرهای مختلف ایران، فرش دستباف و انواع وسایل آنتیک را تهیه کنید.
باغ رستوران ملل ایران مال
در باغ رستوران ملل می‌توانید حس خوردن غذاهای سنتی کشورهای مختلف را تجربه کنید؛ چون معماری هر کدام از واحدهای این باغ رستوران با دیگری تفاوت دارد و با الهام از ویژگی‌های برجسته معماری کشورهای مختلف طراحی شده است. اگر هم گرسنگی امانتان را برید و فرصت قدم‌زدن را از شما گرفت، می‌توانید به فودکورت‌های ایران مال در طبقات بالا بروید.
کتابخانه جندی‌شاپور در ایران مال
معماری این کتابخانه تلفیقی از معماری کلاسیک اروپایی، ایرانی و مدرن است و یکی از جاهایی است که باید زمان زیادی را برای بازدید از آن اختصاص دهید؛ چون با ورود به این کتابخانه با گردشگران زیادی مواجه می‌شوید که برای عکس‌گرفتن در بهترین نقاط آن صف کشیده‌اند. کتابخانه جندی‌شاپور ۲ طبقه و ۳۳۰۰ متر وسعت دارد و چوب اصلی‌ترین عنصر معماری آن است.
باغ ماهان در ایران مال
اگر به کرمان سفر کرده باشید احتمالاً وجه تسمیه نام این جاذبه دیدنی ایران مال را متوجه شده‌اید. باغ ماهان با الگوبرداری از معماری شگفت‌انگیز یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی یعنی باغ شاهزاده ماهان کرمان طراحی شده و سقف شیشه‌ای آن، به رشد گیاهان و سروهای زیبای این باغ کمک می‌کند.
این باغ ورودی شمالی ایران مال را به دریاچه و آب‌نمای موزیکال ایران مال متصل می‌کند که در بخش جنوبی این بازار قرار دارد. اگر می‌خواهید برای رفتن از شمال به جنوب این بازار بزرگ از صدای شرشر آب و تماشای فضای سبز لذت ببرید، باغ ماهان انتخاب خوبی است.
مقاله پیشنهادی: دکوراسیون داخلی به سبک شرقی
باغ دیدار ایران مال
باغ دیدار با الهام از معماری غربی طراحی شده و درختان نخل بلند، ویژگی اصلی آن هستند. طراحی دیوارها آن با الهام از معماری سنتی یزد و کاشان و گل‌های شمعدانی چیده شده در کنار حوضچه آن، کمی چاشنی معماری ایرانی را به این باغ افزوده است.
تالار آیینه ایران مال
تالار آیینه هر آنچه از معماری بعد از اسلام و دوران قاجار سراغ دارید را برایتان به ارمغان می‌آورد. آینه‌کاری‌های اغراق شده با ۳۸ میلیون قطعه، پنج‌دری‌ها و ارسی‌های چوبی و یک فرش نفیس دستباف ۱۲۶ متری سوغات نیشابور، این ادعا را ثابت می‌کند.
شربت خانه ایران مال
در طراحی فضای داخلی شربت خانه ایران مال هم از خانه‌های سنتی زیبای شهرهای یزد، شیراز و کاشان، کاخ عالی‌قاپو و تالار سلام کاخ گلستان الهام گرفته شده و سقف آن آیینه‌کاری‌های زیبا دارد. در این فضای ۲۵۰ متری، می‌توانید عرقیجات و شربت‌های سنتی ایرانی را نوش‌جان کنید.
آب‌نمای موزیکال در ایران مال
آب‌نمای موزیکال یکی از جلوه‌های مدرن ایران مال است. این آب‌نما ۱۲۰۰ مترمربع وسعت و ۵۷۰۰ مترمکعب آب دارد و علاوه بر نورپردازی موزیکال مدرن، رقص آتش و مه هم دارد که تماشای آن دقایقی شما را در جای خود میخکوب می‌کند. بعد از آن، محو پرده نمایش آبی آن می‌شوید که قابلیت ساخت تصاویر مختلف با استفاده از قطرات آب در ارتفاع ۱۵ متری را دارد.
نقد معماری ایران مال، پیوند موفق معماری ایرانی و مدرن
در ایران مال سعی شده تا جنبه‌های مختلف معماری ایرانی و ایرانی-اسلامی با جلوه مدرن نمایش داده شود. البته می‌توانید در برخی از بخش‌های آن هر کدام از این سبک‌ها را به‌صورت اغراق شده ببینید. به عنوان مثال، مسجد حضرت رسول، تالار آیینه و تیمچه حاج علی‌اکبر، اوج معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارند و باغ رستوران ملل، نمایشگاه خودرو و فودکورت معماری کلاسیک و مدرن دارند.
بسیاری از صاحب‌نظران در حوزه معماری، این تلفیق را ناموفق و بدقواره می‌دانند که تکلیفش با خودش مشخص نیست و نمی‌تواند مثل برج آزادی، آرامگاه سعدی و بناهای مشابه، مرز بین سنت و مدرنیته را نگه دارد.
مقاله پیشنهادی: معماری آرامگاه حافظ
اگر تجربه بازدید و خرید از ایران مال را دارید و به نظرتان معرفی بخش مهمی از این بازار بزرگ در این مقاله از قلم افتاده، در کامنت‌ها نظرتان را با ما در میان بگذارید.