سبک نئوکلاسیک چیست؟ معرفی ۵ بنای زیبای ایرانی به سبک نئوکلاسیک
زمستان پارسال بود که همسرم بعد از دیدن چند ویدیو در اینستاگرام به این نتیجه رسید که باید در بیرون از خانه کارِ دستِ او را همیشه همراهم داشته باشم و به همین دلیل تصمیم گرفت تا برای من شال گردن ببافد. در یک پنجشنبه تعطیل عازم معدن کاموای تهران یعنی میدان امام حسن شدیم و ازآنجایی‌که انتخاب رنگ کاموا هم ممکن است به اندازه انتخاب رنگ لاک ناخن طول بکشد، در حال انتظار کشیدن بودم که چشمم به ساختمان‌های اطراف میدان افتاد و برای اولین بار متوجه شکوه آنها شدم.
این شکوه به قدری من را جذب کرد که رفتم و در مورد این بناها و سبک معماری آنها تحقیق کردم تاجایی‌که به استفاده از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی خانه علاقه‌مند شدم. ازآنجایی‌که ردپای این سبک در معماری مدرن ایرانی هم دیده می شود و ممکن است طرفداران زیادی داشته باشد، تصمیم گرفتم آنچه در مورد این سبک فهمیدم را با شما هم در میان بگذارم:
تاریخچه سبک نئوکلاسیک: پیوند شکوه باروک با مدرنیسم
این‌که چگونه سروکله سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی پیدا شد، داستان مفصلی دارد که در اینجا فقط بخشی که خودم بعد از چند ساعت تحقیق فهمیدم را می‌نویسم. احتمالاً برای شما هم همین‌قدر کفایت می‌کند.
تا قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی فقط دو سبک هنری عمده داشتیم: باروک و روکوکو.
استفاده از این سبکها در هنرهای مختلف مثل نقاشی و مجسمه‌سازی و همچنین معماری داخلی رواج زیادی داشت. در زمینه طراحی داخلی، ویژگی اصلی این سبکها استفاده افراطی از جزییات و ریزهکاریها، خطوط پیچیده و منحنی متعدد و عدم پایبندی به تقارن بود. البته خود این دو سبک تفاوت زیادی با یکدیگر دارند، به عنوان مثال سبک روکوکو پاسخی به سبک سلطنتی باروک و در حقیقت هجویه آن بود، چون از آن در تزیین خانه طبقات پایین اجتماع هم استفاده میشد.
یک کاخ تزیین شده به سبک باروک
تزیینات اغراق شده یک اتاق در سبک روکوکو
به هر حال انقلاب‌های سیاسی (انقلاب فرانسه) و صنعتی در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ میلادی تأثیر خود را بر هنر و معماری هم گذاشت و هنرمندان نوگرا دست به تغییر سبک‌های سنتی زدند. در نتیجه سبکی با نام نئوکلاسیک متولد شد که با وجود داشتن شکوه سبک‌های روکوکو و باروک، تزیینات و خطوط منحنی کمی داشت و تقارن و اشکال هندسی بیشتر در آن به کار گرفته شد. همچنین تولد سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی، سرآغاز استفاده از رنگهای خنثی در این حوزه و دست‌به‌عصا حرکت کردن در زمینه استفاده از رنگهای روشن و تند بود.
دلیل نگه‌داشتن المان‌های کلاسیک در این سبک جدید این بود که طبقات آریستوکرات و بورژوا مشتری اصلی سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی بودند و نمی‌شد که چیزی برای نشان دادن جلال و جبروتشان وجود نداشته باشد.
با دانستن این ۷ ویژگی، متخصص سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی شوید
لیست زیر، ویژگی‌های اصلی سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی است که من بعد از خواندن تاریخچه سبک نئوکلاسیک، به سراغ یاد گرفتن آنها رفتم. دانستن آنها به شما کمک می‌کند تا معماری نئوکلاسیک را به‌راحتی تشخیص دهید و ببینید اصلاً این سبک را دوست دارید یا خیر
- تاکید روی خطوط واضح و جداکننده افقی و عمودی
- طیف‌های رنگی خنثی
- استفاده از آثار هنری و مبلمان همیشه مد
- تقارن و عناصر دکوراتیو با اشکال هندسی مشخص
- وجود برخی از جزییات معماری کلاسیک مثل سقف بلند، قاب‌های گچبری روی دیوار و ستون‌های یونانی
- کف مرمر یا پارکت شده
- پنجره‌ها و آینه‌های بزرگ برای استفاده حداکثری از نور طبیعی
- فضاهای بزرگ با تکیه بر مینیمالیسم
دیدن عکس‌های زیر، به شما کمک می‌کند تا با کاربرد سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی در خانه‌های معمولی آشنا شوید و استفاده از عناصر طراحی بالا را در عمل ببینید:
چگونه از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی استفاده کنید؟
بعد از آشنایی با تاریخچه و ویژگی‌های سبک نئوکلاسیک، به این نتیجه رسیدم که وقت بورژوا شدن است و بالأخره می‌توانم یک خانه لاکچری اما شیک و مینیمال داشته باشم. اما وقتی آستین‌ها را بالا زدم به این نتیجه رسیدم که پیاده‌سازی سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی خانه، یک سلیقه کلاسیک پسند هم می‌خواهد؛ چون گرچه این سبک مدرن است، اما نمی‌توانید ویژگی‌های اجدادی را از آن بگیرید.
در ادامه اصولی را معرفی کرده‌ام که برای استفاده از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی باید رعایت شوند و اگر می‌توانید آنها را رعایت کنید، آستین‌ها را برای تغییر دکوراسیون خانه بالا بزنید.
اکسسوری باز باشید
سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی یعنی متعادل کردن سبک لاکچری. به همین دلیل باید چشمه‌هایی از سبک لاکچری در دکوراسیون داخلی خانه شما وجود داشته باشد؛ پس به چندین اکسسوری کلاسیک و آنتیک نیاز خواهید داشت که بهتر است با لوسترها ست شوند. مثل آن‌هایی که در خانه‌های زیر می‌بینید:
ست کردن، خط قرمز سبک نئوکلاسیک
در استفاده از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی، باید همه‌چیز به همه‌چیز بیاید. جدا از اکسسوری ها و لوستر، حتماً تمامی دیوارها باید دارای تزیینات یکسان باشند و چیزی به نام دیوار شاخص با رنگ و جزییات متفاوت در این سبک وجود ندارد. همچنین نمی‌توانید پارچه و مدل صندلی میز ناهارخوری را متفاوت از پارچه و مدل مبل‌ها انتخاب کنید. حتی مدل میز تلویزیون باید با مدل مبل و میز ناهارخوری یکی باشد.
رعایت سفت‌وسخت این اصل را در خانه‌های زیر می‌بینید:
گچبری، یارِ غارِ سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی خانه
تقریباً هیچ خانه‌ای را نمی‌توانید پیدا کنید که به سبک نئوکلاسیک تزیین شده باشد و در آن خبری از گچبری نباشد. اگر به نظرتان داشتن قاب‌های گچبری هماهنگ برای دیوارها و سقف به نظرتان جذاب است و با صاحبان خانه‌های زیر هم‌عقیده هستید، پس سبک نئوکلاسیک را برای شما ساخته‌اند:
وسواس تقارن داشته باشید
برای استفاده از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی، باید بی‌بروبرگرد وسواس تقارن داشته باشید، چون بدون آن اصلاً کار در نمی‌آید. نمونه‌هایی از وسواس تقارن را در خانه‌های زیر می‌بینید:
کم، زیاد است!
جمله بالا برگردان یک اصطلاح مشهور انگلیسی یعنی “Less is more!” است. این جمله کاربرد زیادی در سبک مینیمالیسم دارد و در استفاده از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی هم به کار می‌آید. درست است که این سبک ریشه‌های لاکچری، کلاسیک و باروک دارد، اما هنگام به کار بردن آن باید در استفاده از تزیینات و زرق‌وبرق احتیاط کنید، مثل خانه‌های زیر:
دستتان در انتخاب رنگهای روشن باز است، اما با احتیاط!
درست است که یکی از مؤلفه‌های اصلی سبک نئوکلاسیک رنگهای خنثی مثل بژ، سفید، کرم، مشکی و … است، اما این موضوع به این معنی نیست که هنگام کاربرد سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی نمی‌توانید از رنگهای روشن و شاد استفاده کنید. با یک رویکرد محتاطانه و پایبندی به هارمونی رنگ‌ها، می‌توانید این رنگ‌ها را برای اکسسوری ها و حتی مبلمان انتخاب کنید. مثل خانه‌های زیر:
برای انتخاب سبک نئوکلاسیک در چیدمان خانه همه فاکتورها را در نظر بگیرید
در انتها نکته‌ای که با آزمون‌وخطا فهمیده‌ام را با شما هم در میان می‌گذارم. استفاده از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی به بودجه زیادی نیاز دارد، چون شاید برای پیاده‌سازی گچ‌بری‌های زیبای این سبک مجبور شوید خانه را کاملاً بازسازی کنید. علاوه بر این، ممکن است اثاثیه قبلی هم به کارتان نیاید و در این سبک نگنجد. اما زیبایی این سبک می‌تواند هزینه‌های طراحی یک دکوراسیون داخلی خاص را توجیه کند.
با ۵ بنای زیبای ایرانی در سبک نئوکلاسیک آشنا شوید
شاید با خواندن تاریخچه بالا تصور کنید که سبک نئوکلاسیک یا سبک ملی همان چیزی است که در بازدید از کاخ‌های دوران پهلوی یا در بعضی از سریال‌ها مثل Crown (زندگی ملکه سابق انگلستان) دیده‌اید. البته این تصور تا حدی درست است، چون من هم بعد از بالا بردن اطلاعاتم در حد یک راهنمای تور، متوجه شدم که سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی در ساخت برخی از کاخ‌های دوران پهلوی استفاده شده است.
یکی از اتاق‌های کاخ نیاوران، تزیین شده به سبک نئوکلاسیک
البته کاخ نیاوران تنها بنای ایرانی نیست که از سبک نئوکلاسیک در دکوراسیون داخلی آن استفاده شده است. در ادامه با ۴ بنای زیبای دیگر که با این سبک تزیین شده‌اند آشنا می‌شوید:
کاخ شهربانی یا همان ساختمان شماره ۹ وزارت امور خارجه
این بنای زیبا در سال ۱۳۱۵ ساخته شده و تا پیش از انقلاب با نام کاخ شهربانی شناخته میشد. در سال ۱۳۸۱ این بنا به مالکیت وزارت امور خارجه درآمد و پس از بازسازی، ساختمان شماره ۹ وزارت امور خارجه نام گرفت. این بنا در نزدیکی میدان امام خمینی قرار دارد و معماری آن تلفیقی از معماری ایران باستان، معماری اسلامی و قاجاری است.
سردر باغ ملی
در دوران رضاشاه، استفاده از معماری نئوکلاسیک به اوج خود رسید و سردر باغ ملی، یکی دیگر از بناهای ساخته شده به این سبک است که در اصل در دوران قاجار ساخته شده و در سال‌های ۱۳۰۱ تا ۱۳۰۴ به دستور رضاخان بازسازی شده است. این بنا هم در نزدیکی میدان امام خمینی قرار دارد.
ساختمان تلگرافخانه
این بنای باشکوه که یکی دیگر از ساختمان‌های نئوکلاسیک موجود در حوالی میدان امام خمینی (توپخانه سابق) بود، متأسفانه در حال حاضر دیگر وجود ندارد. این ساختمان زیبا در سال ۱۳۴۹ تخریب و به جای آن ساختمان فعلی مخابرات ساخته شد.
میدان حسن‌آباد
این میدان در بافت سنتی تهران و در مرکز این شهر قرار دارد. در اطراف میدان حسن‌آباد ۴ بنا و ۸ گنبد قرار دارد که به سبک نئوکلاسیک ساخته شده و با یکدیگر قرینه هستند. این ساختمان‌ها هم در دوران رضاشاه ساخته شده‌اند و در سال ۱۳۷۷، در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند.
بسیار عالی
اطلاعات مکفی وکاملی رودر زمان محدود ارایه دادید
من به عنوان مهندس عمران اطلاعات خوبی نسبت به کارهای معماری که زیاد با آنها مرتبت هستم رو گرفتم.