عایق صوتی ساختمان چیست؟

تصور کنید شبی که فردای آن امتحان یا کار مهمی دارید، ساعت گوشی را روی ۷ صبح تنظیم می‌کنید، بعد از غلبه بر استرس، یا به‌صورت خودکار یا با کمک قرص به خواب می‌روید و ناخودآگاهِ شما خوشحال است که فردا سرحال خواهید بود. بعد مهمان‌های همسایه تصمیم می‌گیرند دقیقاً زمانی که خواب شما عمیق شده، رفع زحمت کنند و شما با صدای خنده‌های داخل راه‌پله، گریه کودک مهمان که دوست ندارد برود و بوق‌زدن‌های به نشانه خداحافظی و تشکر، از خواب می‌پرید.

احتمالاً با خواندن خطوط بالا، اهمیت عایق صوتی ساختمان را متوجه شده‌اید و تجربه‌های مشابه برایتان یادآوری شده‌اند. اگر می‌خواهید ازاین‌دست تجربه‌ها کمتر داشته باشید و نمی‌دانید باید از کجا شروع کنید، این مقاله را بخوانید. 

اهمیت عایق صوتی چیست؟

در مقدمه سعی کردیم با تعریف یک تجربه ملموس، اهمیت عایق صوتی را برایتان شرح دهیم. آنچه در ادامه می‌خوانید، اهمیت عایق صوتی ساختمان از نظر فنی و علمی است.

جدا از آسایش روحی و روانی، شنیدن سروصداهای بلند در درازمدت می‌تواند روی سلامت جسم شما هم تاثیر بگذارد. تمامی آیین‌نامه‌های ایمنی صدا، متفق‌القول هستند که بلندی صدای نرمال برای گوش انسان، ۷۰ دسی‌بل است.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا هم معتقد است که صداهای بالای ۷۰ دسی‌بل در بلندمدت و صداهای بالای ۱۲۰ دسی‌بل فوراً به گوش شما آسیب می‌زنند.

صداهای بالای ۷۰ دسی‌بل می‌توانند منجر به کاهش شنوایی، افزایش ضربان قلب و فشارخون، خستگی زودتر از حد معمول و مشکلات دیگر شوند. برای این که تصور درستی از بلندی صدای ۷۰ دسی‌بل داشته باشید، به لیست زیر که نشان‌دهنده بلندی صدای فعالیت‌های متداول است، نگاهی بیندازید:

• تنفس نرمال: ۱۰ دسی‌بل
• صدای یخچال: ۴۰ دسی‌بل
• گفتگوی معمولی و صدای کولر: ۶۰ دسی‌بل
• ماشین لباسشویی و ظرف‌شویی: ۷۰ دسی‌بل
• ترافیک شهری: ۸۰ تا ۸۵ دسی‌بل
• موتورسیکلت: ۹۵ دسی‌بل
• صدای بوق ماشین از ۵ متری و نزدیک‌شدن قطار: ۱۰۰ دسی‌بل
• آمپلی‌فایر و اسپیکرهای استریو: ۱۰۵ تا ۱۱۰ دسی‌بل
• صدای تیک‌آف هواپیما: ۱۲۰ دسی‌بل

با این اوصاف به‌نظرتان عایق صوتی برای خانه و آپارتمان‌های امروزی که اکثرا کنار خیابان‌های پرتردد هستند، یک ضرورت به حساب نمی‌آید؟

اگر با کاربرد عایق صوتی آشنا باشید، حتما میزان اهمیت آن را درک خواهید کرد. پس بیایید با هم کاربردهای این عایق مهم را بررسی کنیم.

کاربرد عایق صوتی چیست؟

بیشترین کاربرد عایق صوتی در کارخانه‌ها و فضاهای شهری (اطراف بزرگراه‌ها) است. به‌صورت کلی، عایق صوتی کاربردهای زیر را دارد:

• کاهش صداهای مزاحم مثل پنجره‌های دوجداره و عایق‌کاری داخل استودیوهای موسیقی
• جذب صدا مثل عایق‌های صوتی به‌کاررفته در دیوار، کف و سقف
• دفع ارتعاشات و صداهای ایجادکننده ارتعاش مثل عایق‌کاری اتاق رخت‌شویی و زیر کولرها در پشت‌بام
• انعکاس صدا مثل عایق کردن داخل پذیرایی برای افزایش بهره‌وری سینمای خانگی، اسپیکرهای استریو و…

نقش عایق صوتی در ساختمان چیست؟

امروزه کمتر ساختمانی را می‌توانید پیدا کنید که نسبت به صداهای بیرون عایق نباشد. پنجره‌های دوجداره تقریباً در هر خانه‌ای پیدا می‌شوند و شلوغ‌تر شدن کلان‌شهرها هم باعث شده تا ساکنان خانه‌های قدیمی هم به فکر تعویض پنجره‌های قدیمی با پنجره‌های دوجداره بیفتند. با این حال اکثر سازندگان به دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌ها از عایق‌کاری فضاهای داخلی ساختمان غفلت می‌کنند.

در ادامه با نقش عایق صوتی ساختمان در بخش‌های مختلف و تأثیر آن آشنا می‌شوید:

نقش عایق صوتی در کف ساختمان 

صدا، هم از طریق هوا و هم از طریق سازه منتقل می‌شود و تحقیقات ثابت کرده که بیشترین میزان سروصدا از طریق کف ساختمان منتقل می‌شود؛ چون معمولاً سطح آن از دیوارها گسترده‌تر است. 

بتن، میلگرد و سایر مصالح عادی به‌کاررفته در کف ساختمان تنها می‌توانند میزان صدا را ۴۵ دسی‌بل کاهش دهند؛ یعنی اگر شما یک مکالمه معمولی داشته باشید، همسایه طبقه پایین ۳۰ دسی‌بل از آن را می‌شنود. این موضوع اهمیت نقش عایق صوتی در کف ساختمان را مشخص می‌کند. 

استفاده از موادی مثل پشم سنگ، پشم‌شیشه و پوشاندن تمام کف ساختمان با آن، می‌تواند میزان دفع صدا را به‌صورت محسوسی افزایش دهد.

نقش عایق صوتی در سقف ساختمان 

در طبقات میانی، نقش عایق صوتی در سقف ساختمان مشابه نقش آن در کف است. اهمیت عایق صوتی سقف بیشتر برای طبقات آخر و خانه‌های ویلایی ملموس است؛ چون نقش بزرگی را در کاهش صداهای محیط بیرون و صداهای ارتعاشی کولرها، چیلرها و… ایفا می‌کند. 

البته اگر ساکن طبقات میانی هستید و صحبت‌های شما با همسایه بالایی جواب نداده، باید به فکر عایق‌کاری سقف باشید. 

برای عایث‌کاری سقف باید به نوع صداهای مزاحم (راه‌رفتن، حرف‌زدن، موسیقی و…) و میزان بلندی آن‌ها توجه کنید. همچنین نوع سازه (بتنی یا فلزی) هم تأثیر زیادی در انتخاب نوع عایق و ضخامت آن دارد. 

نقش عایق صوتی در دیوار ساختمان

نقش عایق صوتی در دیوار ساختمان تنها به کاهش صداهای مزاحم همسایه یا محیط بیرون محدود نمی‌شود. اگر در خانه پادکست ضبط می‌کنید یا ساز می‌زنید، می‌توانید با عایق کردن دیوارها به اعصاب و روان همسایه‌ها هم کمک بزرگی کنید. 

عایق‌های دیواری، به دو روش روکار و توکار نصب می‌شوند و اگر سازنده فراموش کرده دیوارها را عایق کند، می‌توانید از نسل جدید عایق‌های پشم سنگ که تنها ۳ سانتی‌متر ضخامت دارند استفاده کنید. 

عایق دیواری پشم سنگ علاوه بر کاهش صدا، نقش عایق حرارتی را هم ایفا می‌کنند و باعث می‌شوند در تابستان و زمستان آسایش دمایی بیشتری داشته باشید. 

با انواع عایق صوتی ساختمان آشنا شوید

در حال حاضر بیش از ۳۰ نوع ماده عایق صدا وجود دارد که با برخی از آن‌ها احتمالاً آشنایی دارید. 

در ادامه رایج‌ترین انواع عایق صوتی ساختمان را معرفی می‌کنیم:

پشم‌شیشه و پشم سنگ

پشم‌شیشه و پشم سنگ رایج‌ترین عایق صوتی و حرارتی در جهان هستند که هم به‌صورت پتویی و هم به‌صورت پانلی تولید می‌شوند. از این عایق‌های صوتی در کف، سقف و دیوارها استفاده می‌شود و وزن سبک، قیمت مناسب و مقاومت بالا در برابر حرارت و آتش از مزایای آن‌ها محسوب می‌شود. 

مواد به‌کاررفته در پشم‌شیشه و سنگ برای سلامتی به‌شدت مضر هستند و به همین دلیل باید به‌خوبی پوشانده شوند و هنگام نصب آن‌ها نیز از تجهیزات ایمنی کامل استفاده کنید. همچنین برای رسیدن به نتیجه مطلوب، بهتر است چند لایه از آن‌ها به‌عنوان عایق نصب شود. 

کناف یا پانل‌های گچی

کناف کاربرد گسترده‌ای در ساختمان‌سازی دارد و به جز ساخت عایق صوتی، از آن برای ساخت سقف کاذب، تغییر دکوراسیون و ضد زلزله کردن ساختمان هم استفاده می‌شود. نصب کناف سریع‌تر از پشم‌شیشه و پشم سنگ است و مضرات کمتری برای سلامتی دارد. همچنین وزن کمتری دارد و با ضخامت کم، شما را به هدفتان می‌رساند. از معایب آن هم می‌توان به قیمت بالا و نیاز به نصاب حرفه‌ای اشاره کرد.

فوم آکوستیک یا شانه تخم‌مرغی

همان‌طور که از نام آن مشخص است، از این عایق برای آکوستیک کردن و جلوگیری از ورود و خروج صدا استفاده می‌شود. این فوم‌ها وزن کمی دارند و به‌راحتی نصب می‌شوند. فوم آکوستیک بیشتر برای بهبود کیفیت صدا در داخل اتاق استفاده می‌شوند و در برابر انتقال صدا از فضاهای مجاور چندان خوب عمل نمی‌کنند. همچنین قیمت بالایی دارند و ممکن است در برابر حریق مقاوم نباشند.

یونولیت

یونولیت یکی از دم‌دست‌ترین و ارزان‌ترین انواع عایق صوتی ساختمان است. سبک است و به‌راحتی نصب می‌شود؛ اما چالش اصلی در رابطه با کاربرد یونولیت، نحوه پوشاندن آن پس از نصب است. به همین دلیل معمولاً پانل‌های یونولیت را در موتورخانه‌ها و در زمان ساخت‌وساز به‌صورت توکار نصب می‌کنند. 

فوم XPS

فوم ایکس پی اس یک ماده چندکاره است که از آن به عنوان عایق حرارتی و رطوبتی نیز استفاده می‌شود. این ماده از پلی‌استایرن اکسترود شده ساخته شده و با توجه به ضخامت کم، مقاومت بالایی در برابر سروصدا دارد. همچنین این محصول وزن کم و دوام بسیاری بالایی دارد و قابل شستشو است. 

تخته‌های چوبی فشرده

انواع تخته چوبی فشرده مثل پلای وود، کاربرد زیادی در ساختمان‌سازی دارند و می‌توان کاربرد آن‌ها را از بتن‌ریزی گرفته تا ساخت دکوراسیون داخلی مدرن دید. قیمت این تخته‌ها مقرون‌به‌صرفه است و به‌راحتی نصب می‌شوند و اگر بخواهید دکوراسیون مدرنی داشته باشید، می‌توانید از پوشاندن آن‌ها صرف‌نظر کنید. با این حال این تخته‌ها انعطاف‌پذیری سایر انواع عایق صوتی را ندارند و ممکن است هنگام نصب گرده و خاک‌اره زیادی تولید کنند.

مراحل نصب عایق صوتی در ساختمان؛ آسان و کاربردی

مراحل نصب عایق صوتی ساختمان کاملاً به نوع عایق و میزان صدایی که می‌خواهید حذف کنید بستگی دارد. باتوجه‌به تخصصی بودن نصب بعضی از انواع عایق صوتی، توصیه می‌کنیم که از افراد حرفه‌ای و باتجربه برای این کار کمک بگیرید. با این حال اگر خواستید خودتان آستین‌ها را بالا بزنید، مراحل زیر را طی کنید. پیش از نصب هم حتماً لوازم حفاظت فردی مثل ماسک و عینک تهیه کنید.

1. ابتدا کف، سقف، دیوارها و هر بخشی که می‌خواهید آکوستیک شود را اندازه‌گیری کنید.
2. بهترین و در دسترس‌ترین عایق برای کف موکت است. 
3. به غیر از موکت، می‌توانید پنجره‌ها را با پرده‌های ضخیم بپوشانید و برای قسمت خالی پایین درها نیز از نبشی و ورق استفاده کنید.
4. درصورتی‌که خواستید عایق روکار نصب کنید، ابتدا دیوارها را با موادی مثل پشم‌شیشه، پشم سنگ و یونولیت بپوشانید. برای نگه‌داشتن پنل‌های آن‌ها در کنار یکدیگر، باید قسمت رویی دیوار، کف یا سقف را با تخته‌های چوبی یا نبشی و ناودانی فلزی، نبشی کشی کنید.
5. بعد از اتمام نصب، می‌توانید روی عایق‌ها را با یک عایق دیگر مثل کناف یا تخته بپوشانید تا ظاهر آن زیباتر شود.  

نکات مهم نصب عایق صوتی ساختمان

• پیش از نصب حتماً از یک کارشناس بخواهید که در خانه شما تست صدا انجام دهد و سپس بر اساس آن اقدام به خرید عایق صوتی کنید.
• اگر نمی‌خواهید برای عایق صوتی زیاد هزینه کنید، به سراغ شانه تخم‌مرغ بروید. البته ظاهر آن کمی زشت است که می‌توانید با رنگ آن را کمی تغییر دهید.
• پانل یا ماده عایقی را انتخاب کنید که در صورت خرابی یا کهنه شدن، به‌راحتی قابل‌تعویض باشد.
• پیش از نصب باید حتماً سطح موردنظرتان را صاف و تمیز کنید تا عایق به‌خوبی بچسبد.
• ساده‌ترین عایق صوتی برای نصب، نوعی پانل چوبی است که چندلایه دارد و در لایه میانی آن از پشم‌شیشه یا پشم سنگ استفاده شده است.  
• هنگام نصب عایق تمامی روزنه‌های داخل دیوار را به‌خوبی بپوشانید.
• حتماً لوله‌ها و داکت‌های برق را با فوم بپوشانید.

بهترین عایق صوتی چیست؟

در حال حاضر بهترین عایق صوتی ساختمان، با استفاده از ترکیب عایق‌های مختلف ساخته می‌شود. در اولین لایه نوعی عایق با نام فوم سایلنت به کار می‌رود، سپس روی آن پانل پشم سنگ قرار داده می‌شود و از کناف هم به عنوان لایه نهایی استفاده می‌کنند. این ترکیب قادر است بیشترین میزان صدا را دفع کند و از آن به عنوان یک راه‌حل مؤثر در آمریکا و کشورهای اروپایی استفاده می‌شود.

انتخاب و نصب عایق صوتی یک کار تخصصی است که به تجربه و تجهیزات نیاز دارد. به همین دلیل پیش از اقدام به هر کاری، ابتدا با یک متخصص مشورت کنید. هنگام خرید هم به نکاتی مثل ساختار سلولی بسته، چگالی بالا، میزان جذب رطوبت و مضرات عایق برای سلامتی دقت کنید.