مقیاس و نسبت در چیدمان خانه معجزه می‌کنند
شاید تصور کنید که کاربرد مفاهیمی مثل مقیاس و نسبت در طراحی به‌تازگی باب شده است؛ اما حقیقت این است که کاربرد این مفاهیم به ابتدای خلقت برمی‌گردد. در ریاضیات و هندسه مفهومی با نام نسبت طلایی وجود دارد که در طبیعت به‌وفور به کار رفته است و می‌توان خدا را مبدع این نسبت طلایی دانست.
از این نسبت طلایی در ساخت بناهای باستانی مشهوری مثل معبد پارتنون یونان، تاج‌محل، میدان نقش‌جهان اصفهان و … استفاده شده است و همین نسبت باعث شده تا این بناها باشکوه و چشم‌نواز به نظر برسند.
البته الان قرار نیست سراغ فرمول‌ها و اعداد و ارقام نسبت طلایی برویم، بلکه صرفاً شما را با آن آشنا کردیم تا با اهمیت نسبت و مقیاس آشنا شوید. وقتی دنیایی که می‌شناسیم بر اساس اصول نسبت و مقیاس طراحی شده، چرا به رعایت این اصول در طراحی حریم شخصی خودمان اهمیت ندهیم؟ در این مقاله ابتدا با تعریف مقیاس و نسبت و سپس کاربرد آن‌ها در طراحی داخلی آشنا می‌شوید.
اول با تعریف مقیاس و نسبت و تفاوت آن‌ها آشنا شوید
آشنایی با دو مفهوم نسبت و مقیاس در طراحی داخلی به شما کمک می‌کند تا عناصر مختلف دکوراسیون خانه را متناسب با یکدیگر و فضایی که در اختیار دارید انتخاب کنید و بچینید.
در ادامه با تعریف هر دو مفهوم آشنا می‌شوید.
ذکر این نکته ضروری است که به دلیل کاربرد اشتباه مقیاس و نسبت به جای یکدیگر در زبان فارسی، معنی انگلیسی هر کدام را هم آورده‌ایم.
تعریف مقیاس در طراحی داخلی (Scale)
به زبان ساده، مقیاس یعنی این که در نظر بگیرید اندازه یکی از عناصر طراحی چقدر با فضا و اندام خودتان تناسب دارد.
به عنوان مثال، قرار دادن یک کاناپه خیلی بزرگ و حجیم در یک پذیرایی کوچک به این معنی است که شما کاناپه را با مقیاس اشتباهی نسبت به اتاق انتخاب کرده‌اید.
تعریف نسبت یا تناسب در طراحی داخلی (Proportion)
نسبت بیشتر با هماهنگی و هارمونی در ارتباط است؛ یعنی این که شکل، جنس، رنگ و بافت اجزای موجود در یک فضا چقدر با یکدیگر هماهنگ باشند.
نسبت در حقیقت همان چیزی است که منجر به تفکیک سبک‌های مختلف دکوراسیون از یکدیگر می‌شود.
به عنوان مثال اگر یک میز وسط مربعی داشته باشید و یک ظرف مستطیلی روی آن قرار بدهید، تصور می‌کنید که ظرف در جای درستی قرار ندارد؛ چون شکل آن با میز هماهنگ نیست.
چند نوع نسبت در طراحی داخلی داریم؟
ازآنجایی‌که تناسب اجزای دکوراسیون با یکدیگر اهمیت زیادی در طراحی داخلی دارد و برهم‌خوردن آن می‌تواند هماهنگی در مقیاس را بی‌اثر کند، در این بخش به معرفی انواع نسبت در طراحی داخلی می‌پردازیم. رعایت کردن این تناسب‌ها تا جای ممکن، به ایجاد هارمونی در دکوراسیون داخلی خانه شما کمک می‌کند.
۱.تناسب رنگ در معماری داخلی
رنگ عنصر اصلی طراحی داخلی است و قواعد زیادی برای رسیدن به تناسب رنگ در طراحی داخلی وجود دارد.
در این میان قاعده ۱۰-۳۰-۶۰ محبوبیت زیادی دارد و با محدود کردن رنگ‌های اصلی فضا به ۳ رنگ، کار شما را آسان می‌کند. بر اساس این قاعده باید ۶۰ درصد فضا مثل دیوارها و کف را با رنگ اصلی، ۳۰ درصد فضا مثل پرده‌ها و مبل را با رنگ مکمل و ۱۰ درصد فضا مثل کوسن‌ها و آباژور را با رنگ دلخواه بپوشانید.
مقاله پیشنهادی: ۵ قانون مهم برای ترکیب رنگ در دکوراسیون
۲.تناسب فضا (اندازه) در دکوراسیون داخلی
برای رسیدن به تناسب فضا، باید یکی از اجزای اصلی طراحی هر اتاق را به عنوان نقطه کانونی در نظر بگیرید.
نقطه کانونی شما در اتاق پذیرایی می‌تواند کاناپه، در آشپزخانه جزیره و در اتاق‌خواب، تخت باشد. پس از انتخاب نقطه کانونی، باید سایر اجزای اصلی را از نظر رنگ، ابعاد، ارتفاع و شکل هماهنگ با آن انتخاب کنید.
۳.تناسب نور در طراحی داخلی
تناسب نور یعنی این که شما بین استفاده از نور طبیعی و مصنوعی تعادل برقرار کنید.
مثلا درصورتی‌که بهره کمی از نور طبیعی دارید، فضا را با انواع و اقسام تجهیزات روشنایی مصنوعی پر نکنید. به جای آن، سراغ آینه و رنگ‌های روشن بروید تا با کمک انعکاس نور بتوانید فضا را روشن‌تر و بزرگ‌تر نشان بدهید.
۴.تناسب شکل در طراحی داخلی خانه
تناسب شکل یعنی این که از کاربرد افراطی اشکال نامتعارف پرهیز کنید و شکل اجزای اصلی دکوراسیون شما با یکدیگر هماهنگ باشد.
به عنوان مثال اگر یک دست مبل راحتی گرد در پذیرایی دارید، بهتر است که گوشه صندلی‌های نهارخوری، میز وسط و کوسن‌ها هم گرد باشد.
اصولی که می‌توانند شما را در رعایت مقیاس و تناسب استاد کنند
جدا از رعایت انواع تناسب، می‌توانید از اصول زیر هم کمک بگیرید تا یک خانه چشم‌نواز، زیبا و خوش حس داشته باشید.
۱.برای رعایت مقیاس، اول به ارتفاع توجه کنید
رعایت این اصل بسیار ساده است. در فضاهایی که سقف کوتاهی دارند سراغ اثاثیه کوتاه‌تر بروید. مثلاً برای چنین فضایی باید مبل راحتی با پایه‌های کوتاه بخرید یا از خرید لوسترهای بلند خودداری کنید. البته برای نقطه کانونی می‌توانید استثنا قائل شوید و کمی مقیاس را بر هم بزنید.
۲.جایی برای فضای خالی هم در نظر بگیرید
تصور کنید تمامی نقاط همین صفحه‌ای که در حال خواندن آن هستید با عکس و متن پر شده بود. در چنین حالتی، احتمالاً به اینجای مقاله نمی‌رسیدید و به علت خستگی چشم، زود صفحه را می‌بستید. وجود فضای خالی در طراحی داخلی هم اهمیت زیادی دارد و از خستگی چشم و دل‌زدگی جلوگیری می‌کند.
به فضای خالی در دکوراسیون داخلی که برای زیباتر شدن چیدمان ایجاد می‌شود، فضای نفی می‌گویند. پیشنهاد می‌کنم حتما با فضای منفی در دکوراسیون آشنا شوید و از مزیت‌های آن برای داشتن خانه‌ای زیباتر استفاده کنید.
۳.با نسبت طلایی به طراحی طلایی برسید
نسبت طلایی یعنی این که اگر یک خط را به دو بخش a و b تقسیم کنیم، جمع a و b تقسیم بر a، با حاصل تقسیم a بر b یکسان باشد و حاصل هر دو نسبت مساوی با عدد ۱.۶ شود؛ همچنین a باید از b بزرگ‌تر باشد.
برای کاربرد نسبت طلایی در طراحی داخلی، شما باید بزرگ‌ترین ضلع اتاق را بر اساس قاعده نسبت طلایی به ۲ بخش a و b تقسیم کنید. اگر فضای شما مستطیلی باشد، به یک مربع و مستطیل کوچک تقسیم می‌شود که مربع حدود ۶۰ درصد فضا را در اختیار می‌گیرد.
برای داشتن یک طراحی چشم‌نواز، می‌توانید مربع را با فرش، مبلمان، تلویزیون و … پر کنید و مستطیل کوچک را یا خالی بگذارید یا در آن فقط از وسایل کوچک و دکوری به تعداد کم استفاده کنید.
البته نسبت طلایی فقط در پر کردن فضا کاربرد ندارد. از آن می‌توانید در کاربرد طرح، انتخاب رنگ و … هم کمک بگیرید.
۴.در استفاده از طرح احتیاط کنید
ابعاد و شلوغی طرح‌های موجود در یک فضا باید با اندازه آن هماهنگ باشد. استفاده از طرح‌های متعدد و شلوغ در یک فضای کوچک، آن را کوچک‌تر نشان می‌دهد و چشم را خسته می‌کند.
مقاله پیشنهادی: رنگ و نقش ها در چیدمان اتاق خواب چه تاثیری دارند؟
۵.شکل‌ها را تکرار کنید
اگر پنجره‌های مربعی دارید، می‌توانید از کوسن‌های مربعی استفاده کنید یا فرش را مربعی بخرید. تکرارِ به اندازه و درست شکل‌ها در طراحی داخلی، به ایجاد هارمونی در فضا کمک شایانی می‌کند.
۶.تناقض همیشه بد نیست
درست است که هماهنگی رنگ‌ها منجر به هارمونی می‌شود؛ اما گاهی اوقات کمی جسور بودن هم بد نیست. برای داشتن جسارت، می‌توانید رنگ‌های متضاد یا تیره و روشن را کنار یکدیگر به کار ببرید و تناقض را به خدمت هارمونی در بیاورید.
در رعایت اصول مقیاس و تناسب، وسواسی نباشید
گاهی اوقات با شکستن برخی از قوانین می‌توانید جسارت به خرج دهید و نقاط کانونی خاص و جذاب ایجاد کنید و جلوی یکنواخت و بی‌روح شدن فضا را بگیرید. به عنوان مثال، می‌توانید برای یک فضای کوچک یک کاناپه تکی بزرگ بخرید و با انتخاب سایر وسایل در ابعاد کوچک کاری کنید که کاناپه جلوه خاصی در فضا داشته باشد.
اما برای داشتن چیدمان بهتر باید چند اصل از تناسب و مقیاس را رعایت و تنها یک یا دو اصل را زیر پا بگذارید. در بالا با تعریف مقیاس و نسبت در دکوراسیون داخلی آشنا شدیم و با درک دست اصول بالا می‌توانید با همین وسایلی که دارید خانه‌ای مرتب‌تر و زیباتر بچینید.
منبع: