هارمونی رنگ در دکوراسیون برای چیدمانی خاص و چشمگیر

وقتی می‌گویند طبیعت نقاشی خدا است؛ به این دلیل است که خدا یک نقاش حرفه‌ای است و حرفه‌ای بودن خود را با درک عمیقش از هارمونی و تسلط بر تئوری رنگ نشان داده است.

 هیچ صحنه‌ای از طبیعت را نمی‌توانید پیدا کنید که این تئوری و اصول هارمونی رنگ‌ها در آن رعایت نشده باشد و به همین دلیل است که واژه چشم‌نواز، بیشتر از هر چیزی زیبنده طبیعت است.

البته اگر عمیق‌تر فکر کنیم به این نتیجه می‌رسیم که قضیه کاملاً برعکس است و اصول و تئوری استفاده از رنگ‌ها در هنرهای مختلف و دکوراسیون داخلی، از ترکیب آن‌ها در طبیعت الهام گرفته شده است. 

در این مقاله بیشتر با هارمونی رنگ در دکوراسیون سروکار داریم و می‌خواهیم ببینم که دایره رنگ چیست و چگونه می‌توانیم از به‌حقیقت‌پیوستن ضرب‌المثل قدیمی «شنبه، یکشنبه کردن» در دکوراسیون خانه‌مان جلوگیری کنیم. 

تعریف رنگ و هارمونی در دکوراسیون چیست و چه کاربردی دارد؟

کارگردان و دست پشت پرده ترکیب رنگ‌هایی که در هنرهای بصری مختلف مثل نقاشی، طراحی گرافیک، عکاسی و البته طراحی داخلی می‌بینید، چیزی است به نام تئوری رنگ که کتاب مقدس هارمونی رنگ‌ها محسوب می‌شود. 

هنرمندان و طراحان اگر بخواهند یک کار سفارشی یا کارهای دلی خودشان را چشم‌نواز و فریبنده کنند، برای ترکیب رنگ‌ها و جان‌بخشی به کارشان سراغ این کتاب مقدس می‌روند.

شالوده این تئوری رنگ چیزی است به نام چرخه رنگ که در آن رنگ‌های اصلی، فرعی و ترکیبی در کنار یکدیگر مرتب شده‌اند، به‌نحوی‌که اگر پوسته این چرخه را باز کنید، شبیه یک طیف رنگ به نظر می‌رسد. 

چرخه رنگ را در تصویر زیر می‌بینید:

در بخش پایینی تصویر بالا رنگ‌های اصلی، فرعی و ترکیبی از چپ به راست نشان داده شده‌اند که رنگ‌های فرعی از ترکیب رنگ‌های اولیه و رنگ‌های ترکیبی هم از ترکیب رنگ‌های اصلی با رنگ‌های فرعی به وجود می‌آیند. 

هارمونی رنگ در دکوراسیون، هنر کنار‌هم‌‌قرار‌دادن این رنگ‌ها است که معمولاً بر اساس روابط هندسی انجام می‌شود و در بخش‌های بعد با آن‌ها آشنا می‌شوید. پیش از هر چیز، بد نیست با مفاهیم فام، ته‌رنگ، سایه و تن آشنا شوید.

فام، ته‌رنگ، سایه و تن در تئوری رنگ چیست؟

چرخه یا دایره رنگی که در بالا دیدید، عمق هم دارد و هر کدام از رنگ‌هایی که در سطح آن می‌بینید، ته‌رنگ، سایه و تن هم دارند که در ادامه برای درک بهتر این مفاهیم از رنگ آبی استفاده کرده‌ایم:

فام رنگ (Hue)

فام رنگ همان نماینده اصلی یک طیف رنگ است که در پوسته چرخه رنگ دیده می‌شود و نسخه اصلی یک رنگ محسوب می‌شود. مثلاً نسخه اصلی رنگ آبی را در تصویر زیر می‌بینید:

ته‌رنگ (Tint)

ته‌رنگ طیفی از فام رنگ است که با افزودن تدریجی رنگ سفید به آن ایجاد می‌شود. طیف ته‌رنگ آبی را در شکل زیر می‌بینید:

سایه (Shade)

سایه‌ها طیفی از فام رنگ هستند که با افزودن تدریجی رنگ سیاه به آن ایجاد می‌شوند. طیف سایه‌های رنگ آبی در تصویر زیر مشخص است:

تن رنگ (Tone)

تن رنگ هم با کمک افزودن تدریجی رنگ طوسی به رنگ فام ایجاد می‌شود. تصویر زیر طیف تن رنگ آبی را نشان می‌دهد:

کدام رنگ‌ها با یکدیگر هارمونی دارند؟

در این بخش قرار است به شما بگوییم که چگونه از بین رنگ‌های چرخه رنگ گزینه‌های مناسب برای رسیدن به هارمونی را انتخاب کنید؛ چون امکان تزیین خانه با تمامی این رنگ‌ها وجود ندارد و اگر هم به این هدف برسید، خروجی کار چندان دلپذیر نخواهد بود.

هارمونی مونوکروم:

در هارمونی مونوکروم، شما یکی از رنگ‌های موجود در چرخه رنگ را انتخاب می‌کنید و رنگ‌های موجود در طیف آن را به کار می‌برید. این طیف می‌تواند ته‌رنگ، سایه یا تن آن رنگ باشد. 

ساده‌ترین هارمونی مونوکروم، استفاده از طیف سیاه‌وسفید است که با افزودن تدریجی رنگ سفید به رنگ سیاه ساخته می‌شود.

هارمونی رنگ‌های همسایه، آنالوگ یا متشابه

در این نوع هارمونی رنگ، ۳ رنگ همسایه و پشت‌سرهم در چرخه رنگ را انتخاب می‌کنید. 

هارمونی رنگ‌های مکمل یا متضاد

در این روش، تنها ۲ رنگ انتخاب می‌شوند که باید حتماً همسایه روبرویی یکدیگر باشند:

هارمونی رنگ‌های متساوی‌الساقین

در این روش باید ۳ رنگ را به نحوی انتخاب کنید که اگر آن‌ها را به یکدیگر وصل کنید، یک مثلث متساوی‌الساقین ایجاد شود.

هارمونی سه‌گانه یا ثلاثی

در این روش ایجاد هارمونی، ۳ رنگ شما باید به نحوی انتخاب شوند که رأس‌های یک مثلث متساوی‌الاضلاع را ایجاد کنند.

هارمونی مربعی و مستطیلی

در ۲ روش آخر باید ۴ رنگ از چرخه را طوری انتخاب کنید که در صورت متصل کردن آن‌ها به یکدیگر، یک مستطیل یا مربع به وجود بیاید.

استفاده از روش‌های بالا برای رسیدن به هارمونی رنگ یک تبصره هم دارد که طبق آن می‌توانید از رنگ‌های موجود در طیف رنگ‌ها هم استفاده کنید. 

بهترین هارمونی رنگ در دکوراسیون داخلی چگونه ایجاد می‌شود؟

بهترین هارمونی رنگ در دکوراسیون داخلی به سلیقه، سبک دکوراسیون و کاربری فضای موردنظر بستگی دارد. برای رسیدن به بهترین هارمونی رنگ در دکوراسیون داخلی، به نکات زیر توجه کنید:

• اگر به دنبال رنگ‌های روشن و شاید هستید، باید سراغ فام رنگ‌ها یا طیف سایه‌دار آن‌ها بروید.
• اگر می‌خواهید ترکیب رنگی آرامش بخشی داشته باشید و برای ست‌کردن وسایل مختلف به دردسر نیفتید، سراغ ترکیب رنگ‌های پاستلی (طیف ته‌رنگ دار) بروید و آن‌ها را به‌صورت مونوکروم با یکدیگر هماهنگ کنید.
• برای فضاهایی مثل اتاق کودک، اتاق مطالعه و پذیرایی بهتر است از رنگ‌های مونوکروم یا پاستلی استفاده کنید یا حداقل از هارمونی رنگ‌های متضاد و آنالوگ کمک بگیرید. 
• هارمونی رنگ مونوکروم بهترین روش ترکیب رنگ در سبک‌های مدرن و مینیمال است.
• تئوری‌هایی مثل ترکیب ۱۰-۳۰-۶۰ به شما کمک می‌کنند تا روش‌های ایجاد هارمونی را  بهتر در دکوراسیون خانه خود به کار ببرید.

تأثیر هارمونی رنگ در دکوراسیون داخلی چیست؟

هارمونی رنگ‌ها اصل اساسی بسیاری از سبک‌های دکوراسیون داخلی است و بدون آن اصولاً نمی‌توان نام خاصی روی سبک طراحی یک خانه گذاشت. مثلاً همان‌طور که در بالا گفتیم، در سبک‌های مینیمال و مدرن معمولاً از هارمونی رنگ مونوکروم استفاده می‌شود که رنگ‌های فام این هارمونی از میان رنگ‌های موجود در طبیعت انتخاب می‌شوند.

در سبک‌های کلاسیک و نئوکلاسیک هم معمولاً از طیف‌های مونوکروم رنگ‌های خنثی استفاده می‌کنند. البته در تمامی این سبک‌ها می‌توان از رنگ‌های متضاد و خارج از چارچوب هم استفاده کرد که این روش معمولاً برای ساخت دیوار شاخص، نقطه کانونی و … انتخاب می‌شود.

هارمونی رنگ در دکوراسیون اثرات روانی متعددی هم دارد که در بخش آخر به آن‌ها می‌پردازیم.

نحوه ایجاد هارمونی رنگ در چیدمان منزل چگونه است؟

توضیح دادن روی کاغذ، ما را به جایی نمی‌رساند و در طراحی داخلی تئوری هیچ‌وقت جایگزین آنچه چشم می‌بیند نمی‌شود. 

برای این که بدانید چگونه باید از روش‌های ایجاد هارمونی رنگ در چیدمان منزل استفاده کنید، در ادامه برای هر روش تصویر چند مثال آورده‌ایم تا بتوانید ایده بگیرید:

هارمونی با رنگ‌های مونوکروم

هارمونی رنگ‌های آنالوگ

هارمونی رنگ‌های مکمل 

هارمونی رنگ‌های متساوی‌الساقین

هارمونی سه‌گانه یا ثلاثی

هارمونی مربعی یا مستطیلی

بهترین روش ترکیب رنگ‌ها در هارمونی

در ادامه با بهترین روش‌های ترکیب رنگ‌ها در هارمونی آشنا می‌شوید:

تئوری ۱۰-۳۰-۶۰

با کمک این تئوری می‌توانید آن دسته از روش‌های هارمونی رنگ که دارای ۲ و نهایتاً ۳ رنگ هستند را در دکوراسیون داخلی خانه اجرا کنید. 

به این منظور رنگ اصلی را باید در ۶۰ درصد اثاثیه و فضا به کار ببرید. ۳۰ درصد مابقی را به رنگ دوم یا مکمل و ۱۰ درصد را به رنگ دلخواه یا رنگ سوم واگذار کنید.

افزودن سیاه‌وسفید

بعید است برای خرید لباس رفته باشید و فروشنده‌ای به شما نگفته باشد که سیاه‌وسفید با هر رنگی ست می‌شود. اگر استفاده از روش‌های گفته شده در این مقاله برای ایجاد هارمونی رنگ به نظرتان ریسک دارد، می‌توانید یک یا نهایتاً دو رنگ (رنگ‌های مجاور یا مکمل) را انتخاب کنید و آن‌ها را با سفید و سیاه ترکیب کنید.

استفاده از مکمل رنگ‌ها برای هارمونی

یکی از ایمن‌ترین روش‌های ترکیب و ایجاد هارمونی رنگ، استفاده از رنگ‌های مکمل (همسایه) متضاد یا ترکیب ۲تایی یک رنگ سرد با یک رنگ گرم و ایجاد تعادل بین آن‌ها است که در ادامه برای هر کدام مثالی آورده‌ایم:

ترکیب رنگ‌های مجاور

ترکیب رنگ‌های متضاد

ترکیب ۲تایی رنگ‌های سرد و گرم در دکوراسیون

مکمل رنگ آبی در دکوراسیون  چیست؟

رنگ آبی یکی از مشهورترین رنگ‌های سرد است که با رنگ‌های گرم مشهور مثل قرمز، نارنجی، قهوه‌ای و سبز و بنفش به‌خوبی ست می‌شود.

مکمل رنگ کرم در دکوراسیون چه رنگی است؟

کرم یکی از مشهورترین رنگ‌های خنثی است که یک رنگ زمینی هم محسوب می‌شود و به همین دلیل در اکثر سبک‌های دکوراسیون کاربرد دارد. این رنگ به‌خوبی با سایر رنگ‌های خنثی، زرد، طلایی، آبی و سبز تیره هماهنگ می‌شود

مکمل رنگ صورتی در دکوراسیون کدام رنگ است؟

صورتی رنگ خاصی است که به عقیده بسیاری به‌راحتی نمی‌توان هارمونی لازم را با آن ایجاد کرد. با این حال رنگ‌های متعددی به عنوان رنگ مکمل صورتی شناخته می‌شوند که فهرست آن‌ها را در ادامه می‌بینید:

• سبز روشن و پاستلی
• طوسی
• آبی پاستلی و نیلی
• زرشکی و قرمز
• زرد پاستلی
• نارنجی روشن
• سفید و سیاه

چه رنگی مکمل طوسی در دکوراسیون داخلی است؟

رنگ طوسی نیز وضعیتی مشابه با رنگ کرم دارد و به‌راحتی با رنگ‌های بیشتر طیف‌ها ست می‌شود. این رنگ خنثی هماهنگی خوبی با آبی روشن، قهوه‌ای، صورتی، نارنجی، سبز تیره، زرد و سفید و سیاه دارد.

روان‌شناسی رنگ‌ها در انتخاب هارمونی رنگ مناسب

در این قسمت احساساتی که پرکاربردترین رنگ‌های چرخه رنگ منتقل می‌کنند را شرح داده‌ایم تا با آگاهی از آن‌ها بتوانید ترکیب مناسب را برای ایجاد تعادل در احساس موردنظرتان یا تقویت آن انتخاب کنید و بدانید که کدام فضا به درد چه رنگی می‌خورد:

رنگ	تأثیر آن بر احساسات
قرمز	عشق، اشتیاق، انرژی، قدرت، گرسنگی، خشم و خطر
قهوه‌ای	امنیت، راحتی، گرما، تنهایی، طردشدگی و قدرت
نارنجی	شادی، آرامش، عشق، اشتیاق، انگیزه، موفقیت، ثروت، انرژی و خلاقیت
زرد	شادی، هوش، انرژی، تازگی، احتیاط، بیماری، مثبت‌اندیشی
سبز	طبیعت، آرامش، رشد، امنیت، تازگی، خساست، حسادت
آبی	آرامش، کنترل، دانش، اطمینان، خلاقیت، هوش، وفاداری، لوکس بودن
بنفش	لوکس بودن، ثروت، درام، خلاقیت، رمز و راز، آرامش و هیجان
طوسی	سادگی، بازدهی، قدرت، شیک بودن، پیچیدگی و رمز و راز