طراحی پایدار چیست؟

اهمیت طراحی و طراحان

طراحان و طراحی در تحقق توسعه پایدار و اهداف آن تأثیر بسیاری دارند. یکی از وظایف طراحان حل مشکلات و ارائه راه حل‌های مبتکرانه از طریق طراحی محصول یا خدمات است.

با توجه به مشکلات بحرانی که این روزها زمین و در نتیجه آن انسان‌ها و جامعه درگیر آن هستند، طراحان نقش بسزایی در ارائه راه حل‌های بهتر و کم ضرر تر دارند که میتوانند بسیار تأثیرگذار باشند.

طراحان می‌توانند در مراحل تولید از مواد و متریال های مورد استفاده تا بازیافت مؤثر باشند و همچنین با جایگزینی محصولات و خدمات خلاقانه و مناسب در فرهنگ سازی نیز نقش بسیاری داشته باشند.

طراحی پایدار چیست؟

قوانین طراحی پایدار

طراحان میبایست طی فرایند طراحی و در بخش‌های مختلف آن، دیدگاه طراحی پایا را در نظر بگیرند، اما چگونه باید این کار صورت بگیرد؟ موارد زیر پیشنهادهایی برای استفاده از این سبک و دیدگاه در مراحل مختلف طراحی است:

• فرم

فرم بیان‌گر شکل ظاهری یک محصول است و گاها به عنوان اصلی‌ترین المان دیزاین نیز در نظر گرفته می‌شود. لذا طراحان باید به این فکر کنند که فرم و شکل محصول چه تأثیری در مصرف انرژی دارد و همچنین سایز و شکل آن در بسته‌بندی، هزینه حمل و نقل و سوخت چه اثراتی دارد. به طور مثال استراتژی ” بسته بندی تخت” شرکت ایکیا یکی از نمونه‌های بارز این مسئله است.

• عملکرد و قابلیت استفاده

نحوه عملکرد یک محصول یا سیستم می‌تواند به طور غیرمستقیم تأثیر بسیاری در بهبود مشکلات داشته باشد. استفاده راحت‌تر و بهتر از محصول باعث اتلاف کمتر وقت، هزینه و انرژی می‌شود و همچنین از دورریز و تولید بیهوده نیز جلوگیری می‌کند.

• راه حل‌های مؤثر بر هزینه

مشکل هزینه زیاد یکی از عواملی است که سبب می‌شود کاربران محصولات قدیمی را استفاده کنند و جایگزین بهتر و پایا آن‌ها را به دلیل هزینه زیاد خریداری و استفاده نکنند. طراحان با پیدا کردن راه‌هایی برای کم کردن این هزینه می‌توانند این مشکل را حل کنند.

• انرژی‌های تجدید پذیر

طراحان می‌توانند به صورت تدریجی انرژی‌های تجدید پذیر مانند انرژی خورشیدی یا باد را جایگزین انرژی‌های وابسته به کربن کنند.

• مواد اولیه و بازیافت

همانند انرژی، مواد اولیه نیز نقش بسیار مهمی در توسعه پایدار دارند. استفاده از موادی که به راحتی بازیافت می‌شوند و یا در طبیعت سریعاً تولید و جایگزین خواهند شد، می‌تواند راه حل مؤثری باشد. مواد ترکیبی و جدید می‌توانند هزینه تولید و دوام را نیز افزایش دهند.

• طراحی با دوام

برای رسیدن به اتلاف هرچه کمتر، محصولات باید به قدری با دوام باشند تا برای مدت زیادی از آن‌ها استفاده شود و در نهایت نیز امکان بازیافت و یا تبدیل به محصولی جدید را داشته باشند.

قوانین ذکر شده مثال هایی از نکاتی هستند که طراحان با در نظر گرفتن آن ها می‌توانند بهطراحی و توسعه پایدار نزدیک شوند و کیفیت محصولات، خدمات و زندگی را بهبود ببخشند.

اما قانون کلی برای توسعه پایدار، در نظر گرفتن افراد، محیط زیست، اقتصاد و فرهنگ است. به دلیل عدم وجود بسیاری از این مواد در محصولات روزمره ما و آگاهی کم نسبت به اهمیت موضوع، طراحان و تمامی افراد از جمله خود ما، می‌توانیم نقش مهمی در شناساندن و جایگزینی این ارزش ها داشته باشیم تا برای خودمان و آیندگانمان زندگی و زمینی بهتر و پایدار تر رقم بزنیم.

با معنی طراحی پایدار آشنا شوید

طراحی پایدار، پایا یا همان Sustainable Design، عنوانی کلی است که برای سبک خاصی از طراحی در نظر گرفته می‌شود که در این سبک بر ارزش‌های انسانی و اجتماعی، حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و به طور کلی ارتقا کیفیت و طراحی مناسب برای تمامی گروه‌ها تاکید دارد.

از این طراحی در محصولات، سیستم‌ها، خدمات و فضاها استفاده می‌شود و در عرصه‌های بسیار مختلف طراحی مانند طراحی صنعتی، گرافیک، طراحی شهری، معماری و غیره کاربرد دارد.

همه ما واژه پایدار و عبارت‌هایی مانند توسعه پایدار یا طراحی پایدار را بسیار شنیده‌ایم و شاید اولین چیزی که در این مورد به ذهن ما رسیده باشد، چیزی معادل “همگام با محیط زیست” باشد، اما واقعاً این سبک و این عبارت به چه معناست؟

در سال ۱۹۸۷، سازمان ملل توسعه پایدار را این‌گونه تعریف کرد: ” انسان‌ها این توانایی را دارند تا توسعه پایدار را محقق سازند تا اطمینان حاصل شود که نیازهای امروز خود را رفع می‌کنند، بدون اینکه باعث شوند برای آیندگان در رفع نیازهایشان مشکلی ایجاد شود”.

تا حدود ۵۰ سال، توسعه پایدار به نیازهای اولیه انسان و منابع تکیه داشت و تاکید فعالان در این زمینه بر سیستم های طبیعی و طبیعت بود، اما امروزه و در قرن ۲۱، مفهوم پایدار بودن ادغامی از ارزش‌های اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی است و تقریبا همه چیز را در بر می‌گیرد.

به طور کلی اهداف طراحی پایدار را می‌توان کاهش و جلوگیری از هدر رفتن منابع مهم و حیاتی مانند آب، زمین، انرژی و ایجاد فضاها، محصولات و سیستم‌هایی راحت، امن و با بهروه وری بالا دانست.