آشنایی با فیلیپ استارک طراح احساس‌گرای فرانسوی

فیلیپ استارک در سال ۱۹۴۹ به‌دنیا آمد. پدرش مهندس هواپیما و بنیانگذار هواپیمایی آندره استارک بود. به همین سبب استارک از کودکی با طراحی و مهندسی آشنا بود و به طراحی صنعتی و معماری علاقه‌مند شد. او در مدرسه دولتی کاتولیک صلیب مقدس در محله‌ای ثروتمندنشین در غرب پاریس به تحصیل پرداخت. در سال ۱۹۶۹ زمانی که تنها ۲۰ سال داشت تولید طرح‌های اولیه‌اش که محصولاتی بادی بودند را آغاز کرد. کمی بعد پیر گاردین (Pierre Cardin) به او پیشنهاد مدیریت هنری انتشاراتش را داد. پس از آن در درجه اول خود را وقف تولید انبوه محصولات مصرفی با مفهوم طراحی دموکراتیک کرد. طراحی دموکراتیک از منظر استارک یعنی کاهش هزینه و افزایش کیفیت برای توزیع به بیشترین تعداد. او همچنین در تلاش است با آثارش موقعیت جدیدی برای کاربر ایجاد و به خلاقیت او کمک کند.

گوناگونی آثار

آثار کاربردی او به تدریج به همه حوزه‌هایی که طراحی در آنها حرف اول را می‌زد وارد شد؛ مانند مبلمان، دکوراسیون داخلی، معماری، مبلمان شهری و صنعت (ژنراتور بادی، مودم و…)، لوازم خانگی (وسایل آشپزخانه، ظروف، آبمیوه‌گیری، کارد و چنگال و …)، نورپردازی، لوازم برقی، اتوماسیون اداری، لباس و زیورآلات (لباس، کفش، چمدان، ساعت و …)، اسباب‌بازی، شیشه‌آلات (عطر، آینه و …)، طراحی گرافیک (لوگو کریسمس لنتره) و یا حتی غذا (پاستا Panzani) و وسایل نقلیه(دوچرخه، موتور، قایق بادبانی، هواپیما و …).

همکاری با برندهای مطرح

استارک همزمان با همکاری‌اش با گاردین در سال ۱۹۷۹ شرکت خودش Starck Product را پایه‌گذاری کرد. بعدها نامش را به اوبیک (Ubik) تغییر داد. اوبیک برگرفته از نام رمان مشهوری به همین نام نوشته‌ فیلیپ کیندرد دیک (Philip Kindred Dick) است. در این زمان او همچنین به همکاری با شرکت‌های ایتالیایی همچون کارتل (Kartel)، آلسی (Alessi)، درباده (Driade) و شرکت‌های غیر ایتالیایی مانند دریمر (Drimmer) اتریشی، دیسفورم (Disform) اسپانیایی و ویترا (Vitra) سوئیسی می‌پرداخت.

ساختمان‌های فیلیپ استارک

طراحی داخلی

در سال ۱۹۸۳ به ناگاه شهرت استارک از دنیای طراحان به میان عموم مردم راه یافت. هنگامی‌که رئیس جمهور فرانسه فرانسوآ میتران به توصیه وزیر فرهنگ خود جک لانگ، استارک را به عنوان طراح دکوراسیون آپارتمان‌های شخصی کاخ الیزه انتخاب کرد.

از اواخر دهه ۱۹۸۰ او طراحی هتل‌ها در کشورهای مختلف جهان را آغاز کرد. در سال ۱۹۸۸ رویالتون و سپس هادسون در نیویورک را و پس از آن دلانو در میامی را طراحی کرد. یک سال بعد و از سال ۱۹۸۹ در ژاپن چند ساختمان را طراحی کرد که اولین آنها در توکیو بود؛ نانی‌ نانی (Nani Nani) یک ساختمان شبیه انسان است که با استفاده از یک ماده زنده پوشش داده شده که با گذشت زمان تکامل می‌یابد. او همچنین ساختمان آشی بیر هال در توکیو را طراحی کرده‌است. سپس به طراحی بارون ورت (Baron Vert) در سال ۱۹۹۲ و مجموعه‌ای از دفاتر اداری در اوزاکا پرداخت.

قایق ونوس، کتاب نمایش در جای دیگر و مدرسه هنرهای تزئینی ملی

دیگر فعالیت‌ها

از دیگر اقدامات استارک می‌توان به گسترش مدرسه هنرهای تزئینی ملی (ENSAD) پاریس اشاره کرد. او همچنین در نوامبر ۲۰۱۲، اولین کتاب مصاحبه خود را تحت عنوان “Impression d’ailleurs” (نمایش در جای دیگر)، منتشر کرد که با همراهی ژیل وان‌دپوتن (Gilles Vanderpooten) نویسنده فرانسوی تالیف شده است. استارک در این کتاب دیدگاه خود را در رابطه با مسائل جهان آینده (محیط زیست، همبستگی، جوانان و علم) به نمایش می‌گذارد. او همچنین قایق ونوس را برای استیو جابز طراحی کرد که در اکتبر ۲۰۱۲ به آب انداخته شد.

تلفن to-yoo

معنای آثار

دو پژوهشگر ایرانی (حسن پورمند و سارا ابراهیمی) در مقاله‌ای نقدنشانه‌شناسانه به آثار استارک از دیدگاه رولان بارت (فیلسوف فرانسوی) پرداخته‌اند که ادامه مطلب برگرفته از این مقاله‌است:

استارک تلفن to-yoo را که فرم بدنه آن منحنی است و شماره‌گیرش بر روی بدنه جاگذاری شده است، برای شرکت آلسی طراحی کرد. این فرم، فرمی ناآشناست اما وجود شماره‌گیر بر روی بدنه و سیم در انتها بیننده را متوجه می‌کند که با یک تلفن روبروست. در عین حال فرم شیپور مانند آن متضمن خروج صدا از آن است و اینگونه خود را به کاربر معرفی می‌نماید. علاوه بر نکات مذکور نکته قابل توجه در مورد این تلفن این است که فرم آن با دهانه گشادش خاطرات گذشته از تلفن‌های قدیمی را برای کاربر زنده می‌کند و به نوعی می‌توان گفت نوستالژیک است.

آبمیوه گیری جوسی سلیف

باتوجه بر نظریه رولان بارت نشانه شناس فرانسوی قرن ۲۰ میلادی می‌توان اثر دیگر استارک را نیز به شکل دیگری تفسیر کرد. آبمیوه گیری جوسی سلیف به طراحی فیلیپ استارک، نشانه‌ای شمایلی است و فرم بیونیک آن نشانه‌ای از بدن عنکبوت و ماهی مرکب دارد. این محصول در عین زیبایی بصری کارکرد عملی نیز دارد و به سبب ارائه‌ شکل جدیدی از فرم که بیننده آشنایی چندانی با آن ندارد، مشهور ترین اثر استارک است.

اثر دیگر استارک که نشانه شناسی کردن آن نتایج جالبی را در پی دارد چراغ شهری است که به ظاهر از شاخ گاو الهام گرفته شده است اما دلالت مرتبه دوم دیگری نیز دارد که آن کلاه وایکینگ‌هاست. استارک از این ایده در طراحی یک چراغ رومیزی، کتری، و ظرف پنیر نیز استفاده کرده است. در این طراحی‌ها شاخ‌ها کاربرد نیز دارند. در کتری این شاخ به عنوان دسته و همچنین در سمت دیگر لوله‌ی آبریز کتری عمل می‌کند و در ظرف پنیر قاشق‌ها همان شاخ‌ها هستند.

رستوران‌های فیلیپ استارک

رستوران‌ها

فیلیپ استارک چندین رستوران نیز طراحی کرده است از جمله: Bon در سال ۲۰۰۰، Mori Venice Bar در سال ۲۰۰۶ و Le Paradis du fruit در سال ۲۰۰۹

طراحی گوشی هوشمند

فیلیپ استارک در یکی از آخرین پروژه‌هایش، برای شیائومی (Xiaomi) گوشی هوشمند Xiaomi Mi Mix7 را طراحی کرد که در تاریخ ۲۵ اکتبر ۲۰۱۶ رونمایی شد. همچنین او در سال بعد نسخه دوم این گوشی یعنی Mi Mix 2 را طراحی کرد که در تاریخ ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۷ انتشار یافت. فیلیپ استارک اکنون با کارآفرین ایرانی سام نظریان در حال توسعه زنجیره‌ای جدید از هتل‌های لوکس SLS است.

آثار مبلمان

فیلیپ استارک در صنعت مبلمان نیز فعال بوده و انواع قطعات مبلمانی را طراحی کرده است که صندلی روح یکی از شاخص‌ترین آن‌هاست که به آیکون طراحی صنعتی تبدیل شده و باگذشت سال‌ها از زمان طراحی‌شان همچنین تولید می‌شود. با چهار نمونه از مشهورترین آثار طراحی مبلمان و صندلی این طراح مشهور فرانسوی در ادامه آشنا شوید.

صندلی روح: صندلی ساخته شده از پلی کربنات که به شفافیت شیشه اما بسیار مقاوم‌تر از آن است. استارک در این اثر از صندلی لویی پانزدهم الهام گرفته و از مدل کلاسیک و قدیمی آن یک صندلی مدرن و ممتاز طراحی کرده است. این صندلی می‌تواند به سادگی به کانون مرکزی دکوراسیون خانه شما تبدیل شود و از آنجایی که بی رنگ است قابلیت انطباق با تمام سبک‌های دکوراسیون را دارد و برای کسانی که امکان تغییرات بزرگی را در خانه ندارند بسیار مناسب است.

کینگ وود: این صندلی با همکاری فیلیپ استارک و شرکت ایتالیایی کارتل طراحی و به جای تزریق پلاستیک از چوب ساخته شده است. فیلیپ استارک اولین شخصی بود که چوب را با تکنولوژی پیشرفته آلمانی به این شکل خم کرد. این صندلی یکی از آثار چشمگیر در هفته طراحی میلان سال ۲۰۱۸ بود.

صندلی مسترز: استارک این صندلی را برای شرکت کارتل با استفاده از پروپپلین رنگی طراحی کرده است. او برای طراحی این صندلی از صندلی سری ۷ آرنه یاکوبسن، صندلی ایفل ایمز و صندلی تولیپ ارو سارینن الهام گرفته و به نوعی این سه صندلی ماندگار را با یکدیگر ترکیب کرده است.

صندلی میس لیسی: این صندلی رومانتیک و زیبا با روش ریخته گری لاست-واکس ساخته شده و بر خلاف ظاهرش صندلی راحتی برای نشستن است.

هتل‌ها

استارک در سال ۱۹۹۵ طراحی دکوراسیون هتل موندریان در لس آنجلس را به پایان رساند. در سال ۱۹۹۸ او یکی از طراحی‌های داخلی تاثیرگذارش برای هتل پارامونت را انجام داد. او در طراحی این هتل برای اولین بار صندلی نیروی دریایی ارتش امریکا را در جایی به غیر از ناو دریایی به‌کار برد. استفاده استارک از صندلی نیروی دریایی در لابی این هتل، حیاتی دوباره به شرکت سازنده این صندلی یعنی امکو داد و سبب شد استفاده از این صندلی در دکوراسیون فضاهای عمومی، هتل‌ها، رستوران‌ها و حتی طراحی داخلی منازل رایج شود.

فیلیپ استارک همچنین در لندن هتل لین سنت مارتین را در سال ۱۹۹۹ و ساندروس را در سال ۲۰۰۰ طراحی کرد. کمی بعد و در سال ۲۰۰۵ جایزه بهترین هتل سال را به دست آورد؛ برای طراحی سالن کنفرانس فاینا (Faena) در بوینس آیرس. او آثار دیگری نیز در آمریکای جنوبی دارد؛ او سال ۲۰۰۷ هتل فاسانو در ریودوژانیرو را با استفاده از چوب، شیشه و سنگ مرمر طراحی کرد.

سپس به طراحی هتل‌های لوکس روی آورد. در سال ۲۰۰۸ او هتل لاکچری پنج ستاره Le Meurice را بازطراحی کرد. همچنین پس از دو سال کار بازسازی درسال ۲۰۱۰ درهای هتل پنج ستاره Royal Monceau با بازطراحی استارک باز شد. یکی دیگر از آثار طراحی داخلی او Alhondiga است که در سال ۲۰۱۰ افتتاح شد. این مرکز یک مجموعه فرهنگی و ورزشی واقع در بیلبائوست.