هشدار: خطر “ساختمان بیمار” به شما نزدیک است! | ۸ راه برای درمان

همه‌گیری ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰ باعث شد تا بفهمیم که وضعیت خانه چه تاثیری بر خلق و خوی ما دارد. در دوران قرنطینه‌های پیاپی برای مدت‌های طولانی خودمان را در خانه حبس کردیم و پس از مدتی کوتاه، آثار روحی و روانی این وضعیت خود را در کل جهان نشان داد. به همین دلیل در دوران پساکرونا، تمرکز اصلی ترندهای طراحی دکوراسیون داخلی بر رنگ‌های شاد و ترفندهای بزرگ نشان دادن خانه قرار دارد. 

در این مقاله در مورد سندرم ساختمان بیمار صحبت کرده‌ایم، نوعی بیماری که علائمی شبیه به عوارض روحی دوران قرنطینه دارد و با چند ترفند ساده می‌توانید با آن مبارزه کنید. البته اشتباه نکنید! با اینکه دیگر خبری از قرنطینه‌های طولانی نیست اما این سندرم می‌تواند در دوران پساکرونا هم گریبانگیر شما شود. 

سندرم ساختمان بیمار چیست؟

سایت معتبر Healthline، سندرم ساختمان بیمار را اینگونه تعریف کرده است:

«سندرم ساختمان بیمار یا SBS، نوعی بیماری است که تصور می‌شود قرار گرفتن در یک ساختمان یا فضای بسته با شرایط خاص، آن را ایجاد می‌کند.» 

البته عوامل تهدیدکننده سلامت جسمی، تنها عوامل این بیماری نیستند. چیدن و جایگذاری اشتباه وسایل و حتی طراحی غلط دکوراسیون داخلی خانه هم می‌تواند منجر به بروز این بیماری و برخی از علائم آن مثل افسردگی و مشکل در تمرکز شود.

چینی‌های باستان از اولین اقوامی بودند که به تأثیر نحوه چینش خانه بر سلامت روان پی بردند و فلسفه فنگ شویی، به همین موضوع اختصاص دارد.

سندرم ساختمان بیمار با شما چه‌کار می‌کند؟

جدای از افسردگی، حس دلزدگی و خستگی مداوم، زندگی کردن در ساختمانی که مشکلات بالا را دارد می‌تواند منجر به بروز علائمی شبیه به سرماخوردگی شود که گاهی با حس سنگینی روی قفسه سینه و سرگیجه هم همراه است. 

ازآنجایی‌که علائم این بیماری اشتراک زیادی با برخی بیماری‌های جسمی و روانی دارد، بهترین راه تشخیص آن بیرون زدن از خانه است. اگر پس از مدتی علائم شما کمتر شدند و حس بهبودی داشتید، بدانید که هرچه هست، زیر سر خانه است!

چگونه سندرم ساختمان بیمار را شکست دهید؟

مسلماً رعایت بهداشت فردی، برقرار کردن نظم و ترتیب، عوض کردن شوینده‌ها، تعویض اثاثیه دارای مواد مضر، تغییر نوع عایق‌بندی و حذف آزبست، نظافت منظم و دقیق و بهبود تهویه محیط خانه می‌تواند علائم جسمی سندرم ساختمان بیمار را برطرف کند. برای برطرف کردن علائم روحی و روانی این بیماری نیز می‌توانید از راه‌های زیر که توسط علم روانشناسی محیط توصیه شده‌اند کمک بگیرید:

۱. نقاط و لبه‌های تیز را از دکوراسیون خانه حذف کنید

قرار گرفتن در محیطی که خطوط مستقیم متعدد و نقاط دارای تیز و دندانه‌دار دارد، باعث می‌شود مغز ما احساس خطر را به ما القا کند چون ذاتاً طوری طراحی شده که با دیدن این علائم حالت تلاش برای بقا در آن فعال شود. 

اگر علاقه زیادی به سبک طراحی مدرن دارید، بهتر است زیاد در رعایت اصول آن اغراق نکنید و از به کار بردن خطوط مستقیم و تفکیک کننده زیاد در محیط خانه پرهیز کنید. اضافه کردن چند اثاثیه با خطوط منحنی و لبه‌های گرد، می‌تواند کمی فضا را متعادل کند و استرس بی‌دلیل شما را کاهش دهد. 

۲. با طبیعت آشتی کنید

با افزودن چند گیاه آپارتمانی می‌توانید کاهش افسردگی و استرس را در کوتاه‌مدت تجربه کنید. بی‌دلیل نیست که در سبک‌های جدید طراحی داخلی و ترندهای روز این حوزه، توجه به رنگ سبز و گیاهان آپارتمانی افزایش پیدا کرده است. البته اگر سابقه حساسیت به این گیاهان را دارید، توصیه می‌کنیم به سراغ سایر راه‌های مبارزه با سندرم ساختمان بیمار بروید.

۳. اهمیت هنر از آن چیزی که فکر می‌کنید بیشتر است

درست است که ضرب‌المثل «هنر نزد ایرانیان است و بس» می‌تواند خیلی ناسیونالیستی باشد اما اگر آن را در طراحی دکوراسیون خانه یا تغییر آن سرلوحه امور قرار دهید، تأثیر آن را در تغییر خلق و خوی خود به وضوح مشاهده می‌کنید. البته لازم نیست دست به خلق آثار هنری بزنید بلکه می‌توانید دوز هنردوستی خود را بالا ببرید و مثلاً از آثار هنری ساخت داخل کشور مثل فیروزه کاری و سوزن‌دوزی استفاده کنید یا تابلوهای ارزان نقاشان گمنام را بخرید. 

۴. از آینه‌ها بیشتر استفاده کنید

برای بهبود علائم سندرم ساختمان بیمار، می‌توانید تعداد آینه‌ها را هم بیشتر کنید. استفاده از آینه یکی دیگر از ترندهای روز طراحی داخلی است؛ چون علاوه بر افزایش زیبایی خانه، به بزرگ‌تر و روشن‌تر نشان دادن آن هم کمک می‌کند. پس اگر خانه شما چندان بزرگ نیست، با آینه آن را «دلباز» کنید.

۵. شلوغی و به‌هم‌ریختگی، دشمنان شماره یک شما هستند

نداشتن نظم در چیدن وسایل و نگه‌داشتن وسایل اضافی، بیشتر از چیزی که فکر می‌کنید در افسرده کردن شما تأثیر دارند. این دشمنان قدرتمند باعث می‌شوند احساس کنید روی زندگی‌تان کنترلی ندارید و نداشتن حس کنترل هم منجر به بالا رفتن سطح هورمون کورتیزول (استرس) می‌شود.

بالا رفتن سطح هورمون کورتیزول عملکرد سیستم ایمنی بدن را دچار اختلال می‌کند و عادات خواب شما را به هم می‌ریزد و در نهایت، منجر به تشدید علائم سندرم ساختمان بیمار می‌شود.

۶. تأثیر رنگ‌ها را دست‌کم نگیرید

امروزه کمتر کسی را می‌توانید پیدا کنید که به روانشناسی رنگ‌ها و تأثیر آن‌ها اعتقادی نداشته باشد. رنگ‌های خنثی و روشن بیشتر مناسب اتاق پذیرایی هستند و استفاده از رنگ‌های تیره‌تر برای اتاق خواب توصیه می‌شود. در مورد کاربرد رنگ‌های مختلف در دکوراسیون خانه و تأثیر آن‌ها می‌توانید مقالات متعددی را در مجله خوگر پیدا کنید.

۷. با طبیعت بیشتر آشتی کنید

آشتی با طبیعت نباید فقط به اضافه کردن چند گلدان محدود شود. با استفاده بیشتر از لوازم و اثاثیه چوبی و مصالح طبیعی هم می‌توانید با طبیعت آشتی کنید و روحیه بهتری داشته باشید و هم خانه خود را مدرن‌تر کنید. هنگام اضافه کردن مصالح طبیعی، ملاحظات مربوط به طراحی دکوراسیون و هماهنگی اجزا با یکدیگر را فراموش نکنید.

۸. نحوه چیدن اثاثیه خانه را چند وقت یک‌بار عوض کنید

همانطور که خودتان از یکجا نشستن به مدت طولانی و حرکت نکردن کلافه و خسته می‌شوید، ثابت نگه‌داشتن نحوه چیدمان وسایل خانه برای مدت طولانی هم همین حس را به شما خواهد داد. برای تغییر دکوراسیون و نحوه چیدن وسایل حتماً لازم نیست که فضای خانه به‌کلی متحول شود بلکه یک تغییر کوچک در یکی از کنج‌های خانه هم می‌تواند مؤثر واقع شود و علائم سندرم ساختمان بیمار را بهبود دهد.

قدرت روشنایی در درمان سندرم ساختمان بیمار چقدر است؟

درست است که با عرضه انواع و اقسام چراغ، لامپ هوشمند و… تأثیر نور مصنوعی در فضای خانه‌ها بیشتر شده اما هیچ‌وقت نمی‌توانید قدرت نور طبیعی و تأثیر آن بر تغییر روحیاتتان را نادیده بگیرید. سعی کنید تا جایی که ممکن است مسیر ورود منابع نور طبیعی به فضای خانه را باز بگذارید. گاهی اوقات با تغییر رنگ دیوارها و اثاثیه یک اتاق یا اضافه کردن یک آینه می‌توانید تأثیر این نور را چند برابر کنید. 

در مورد نور مصنوعی هم حواستان باشد که از ازدیاد نورهای موضعی جلوگیری کنید و آن‌ها را جاهایی قرار دهید که قرار نیست مدت زیادی را آنجا سر کنید. نورپردازی کلی اتاق با نور مصنوعی، همیشه به نورپردازی موضعی به‌صورت تکی اولویت دارد.

در انتها هم بهتر است خاطرنشان کنیم که در مورد تأثیر روش‌های بالا روی تغییر صددرصدی خلق و خوی شما هیچ تضمینی وجود ندارد؛ اما می‌توانیم بی‌خطر بودن آن‌ها را تضمین کنیم. گاهی اوقات لازم است برای برطرف کردن علائم روحی و روانی مزمن، به یک روانشناس مراجعه کنید و از او کمک بگیرید.