هنر شهری چیست؟

هنر شهری چیست؟

هنر شهری نوعی اثر هنری است که در محلات و روی دیوار ساختمان ها، خیابان ها، راه آهن و دیگر اماکن عمومی به نمایش گذاشته می شود. برخی از هنرمندان از «خرابکاری هوشمندانه» به عنوان روشی برای بالا بردن آگاهی نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی استفاده می‌کنند. برخی دیگر فضای شهری را به عنوان بستری بکر برای هنر فردی به کار می برند و طرفداران این هنر چالش ها و ریسک های مرتبط با نصب اثر هنری غیرقانونی در اماکن عمومی را تحسین می کنند.

تاریخچه هنر شهری

شعارهای اعتراضی سیاسی و اجتماعی که بر روی دیوارهای اماکن عمومی نوشته می شد، پیش از دیوارنویسی های مدرن و هنر شهری مورد استفاده قرار می گرفت. پیدایش اکثر آثار هنری شهری مدرن به پیشرفت دیوارنویسی در نیویورک باز می گردد. دوران ابتدایی آن در دهه ۱۹۶۰ و بلوغ آن نیز در دهه ۱۹۷۰ اتفاق افتاد.

دوران اوج

این هنر در دهه ۱۹۸۰ با نقاشی هایی که با استفاده از اسپری بر روی واگن های قطار مترو کشیده می شد به اوج خود رسید. در این دهه آثار مبتنی بر متن جای خود را به تصاویر مفهومی دادند؛ مانند آثار همبلتون (Richard Hambleton). آنچه که امروزه به عنوان هنر شهری شناخته می شود نیز هنوز از نقاشی واقع گرایانه فاصله دارد.

برخی از هنرمندان این دوره موفق شدند توجه جهانی را به آثار هنری خود جلب کنند و از هنر خیابانی به عرصه بین‌المللی هنر کشیده شدند. کیث هرینگ (Keith Haring) یکی از پیشگامان بود که به رغم شهرت جهانی به تولید آثار هنری خیابانی ادامه داد.

به مرور نقاشی دیواری سنتی و هنر شهری با تبلیغات شرکت های مهم همکاری تنگاتنگی پیدا کرد و بسیاری از هنرمندان فعال در این عرصه با شرکت های تبلیغاتی قرارداد همکاری امضا کردند. بسیاری از هنرمندان فعال در حوزه هنر شهری نقاشان، فارغ التحصیلان هنرهای زیبا و دیگر هنرمندان خلاق هستند که هنر شهری را روشی برای نمایش آثار خود می دانند.

جنبش هنر آزاد

یکی از جنبش های مهم در ارتباط با هنر شهری جنبش هنر آزاد است. جنبش هنر آزاد نوعی فعالیت هنری است که طی آن هنرمندان آثار هنری خود را در اماکن عمومی نظیر خیابان ها قرار می دهند و برای بازدید عموم مردم آزاد است. این اثر هنری معمولا دارای یادداشتی است که نشان می دهد هنر رایگان است. نام هنرمند نیز ممکن است ذکر شود یا مخفی بماند.

مسائل حقوقی

هنر شهری با مسائل حقوقی خود مواجه بوده است. هنرمندان، ادارات دولتی و شهرداری، مخاطبان و مالکان سازه هایی که این هنر بر روی آنها به نمایش در می آید، جزو گروه های درگیر در این حوزه به شمار می‌ روند.

یک رویداد مطرح در این زمینه در بریستول انگلستان در سال ۲۰۱۴ اتفاق افتاد که موجب مطرح شدن سوال های حقوقی و اخلاقی شد. طرح عاشقان موبایل توسط بنکسی(Banksy) روی تخته سه لا بر روی یک در نقاشی شد؛ سپس از سوی شهروندی که می خواست بنا را بفروشد، بریده شد. مقامات محلی اثر هنری را مصادره کردند و آن را در موزه گذاشتند اما بنکسی آن را متعلق به همان شهروند دانست. در این موضوع مانند موضوعات دیگر، بحث بر سر مالکیت و تملک عمومی همچنین موضوع نقض قانون و خرابکاری از نظر حقوقی مطرح می شود.

زیبایی شهر در گرو هنر

از آنجا که این هنر به لحاظ فرمی و بصری فضای شهر را به محیطی الهام بخش، رنگارنگ و بانشاط تر تبدیل می کند مورد توجه بسیاری از مراکز تجاری، مدارس و اماکن عمومی قرار گرفته است. سازمان هایی نظیر «زمین زیبا» (Beautify Earth) از این هنر استفاده می کنند تا زیبایی را در جهان گسترش دهند. امروزه هنر خیابانی یا شهری در سراسر دنیا مطرح شده است. شهرهای بزرگ و شهرک های سراسر دنیا نیز از اشکال مختلف هنر شهری استقبال کرده اند. هنرمندان فعال در حوزه این هنر نیز در شهرهای مختلف سفر می کنند تا آثار هنری خود را به جهانیان عرضه کنند.