رسم و رسوم دوست داشتنی عید نوروز در خارج از ایران

مهمترین عید برای ایرانیان نوروز است. عید نوروز به واسطه امپراطوری آریایی بزرگ علاوه بر ایران کشورهای همسایه را نیز درگیر این جشن بزرگ باستانی کرده است. مناطق مختلف سنتهای متفاوتی دارند که در طول سالیان طولانی آن را حفظ کرده یا توسعه دادهاند. از جمله رسوم عید نوروز می‌توان به چیدن سفره هفت سین (نوروز در ایران) یا مراسم بزکشی (نوروز در خارج)  اشاره کرد. هر کشوری که عید نوروز را جشن می گیرد، آن را تولدی دوباره و نو شدن می‌دانند. 

عید نوروز در ترکیه

مردم ترکیه عید نوروز را سلطان نوروز می نامند. یکی از رسوم عید نوروز ترک‌ها همچون  ایرانیها خانه تکانی قبل از فرا رسیدن نوروز است. اغلب برای جشن نوروز غذای ایرانی درست میکنند و مانند ایرانیها به اقوام و آشنایان سر میزنند. در ترکیه مراسمی به نام bayrak وجود دارد. bayrak در عید نوروز برگزار می گردد. به این صورت که افراد دور هم جمع میشوند و آهنگهای محلی میخوانند. برخی از افراد معتقد و مذهبی ترکیه در عید نوروز به آرامگاهها و مکانهای مقدس سر میزنند و چای یا قهوه میخورند. یکی از دیگر رسوم مردم ترکیه خیرات آنها برای آمرزش گناهان از دست رفتگان در تاریخ ۲۳ مارس است.

عید نوروز در  تاجیکستان

مردم تاجیکستان عید نوروز را به عنوان نماد فرهنگ و هویت خود میشناسند. نوروز در تاجیکستان به خیدیر ایام (جشن بزرگ) معروف است. مردم تاجیکستان در ۱۹ مارس خانه تکانی میکنند. همچنین، آنها مثل ایرانیها سفره هفت سین دارند. آنها سفره هفت سین را دسترخان مینامند. بد نیست بدانید یکی از رسوم عید نوروز تاجیکستان مراسمی به نام سمنو پزان است. در واقع، تاجیکستانی‌ها سمنو سفره هفت خودشان را خود می پزند. بانوهای تاجیکی رنگ سرخ را نمادی برای پیروزی و برکت میدانند. به همین دلیل، دو جارو سرخ رنگ را قبل از آغاز نوروز و با طلوع کردن خورشید در جلوی در خانه میگذارند. همچنین، بعد از طلوع خورشید یک پارچه به رنگ سرخ را به معنی نیکی و خوشی ایام سال بالای سر در ورودی خانه می اندازند.

همچنین، مردم تاجیک درها و پنجره را باز میگذارند تا هوای بهاری حامل برکت وارد خانه شود. خانم‌ها دیگهای سیاه را با خاک مخصوصی سفید میکنند که بیانگر معنای نو شدن هست. از دیگر رسوم عید نوروز تاجیکستان رسم نقش های متنوعی مثل گل، بلبل، بزکوهی، آهو بر روی دیوار با گچ سفید است. همچنین، مردهای خانواده روی شاخه های بریده شده درختان با کارد گل کنده کاری میکنند. آنها سپس شاخه ها را با گل آراسته کرده و در پنج ستون خانه قرار میدهند.

از دیگر مراسمی که تاجیکها برگزار میکنند، مراسمی به نام گل گردانی یا بایچیچک (بایچیچک گویی) است. این مراسم یکی از مراسم‌های نوروز در خارج است که توسط جوانان و کودکان صورت میگیرد. به این صورت، که قبل از عید آنها گلهای زردک یا بایپیچک را می چینند. سپس با دسته گلهایی که درست میکنند به روستاها میروند. در بین راه شعرهای زیبایی با هدف مژده دادن فصل بهار میخوانند. 

برنامه دیگری که در عید نوروز اجرا میکنند، مراسم بزکشی است. این مراسم جایزه هم دارد.  مسابقه به این صورت  است که لاشه بز را وسط میدان میگذارند و سپس جایزه دهنده هزینه ای متقبل می‌شود. 

رسوم عید نوروز تاجیکستان به مدت پنج روز به درازا می‌کشد. در این زمان اکثر شغلها تعطیل هستند. در اولین روز بهار، مردم تاجیک با ماکت باشکوه تخت جمشید فستیوال نوروزی برگزار میکنند. همچنین، مردم در مدت تعطیلی به گشت و گذار عید می‌پردازند. آنها به بوستانها و مکانهای تفریحی رفته و عید نوروز را در آن جشن می‌گیرند.

عید نوروز در افغانستان

در افغانستان عید نوروز را به عنوان روز کشاورزان میدانند. در سراسر افغانستان به مناسبت نوروز دو هفته را جشن میگیرند. آنها سفرهای به اسم هفت میوه می چینند که چیزی شبیه سالاد میوه است. هفت میوه از هفت نوع میوه خشک تشکیل شده است.

از مهمترین سنتها و رسوم عید نوروز مردم افغانستان جشن گل سرخ است. این جشن به خاطر روییدن گلهای لاله بر روی تپهها و دشت‌‌ها در شهر مزار شریف برگزار میگردد. در این جشن برنامههای مختلفی را اجرا میکنند.

از دیگر جشنهای مردم افغانستان جهنده بالا است. این جشن در روز اول نوروز برگزار می‌شود و جشنی مذهبی است. جهنده بالا در مسجد کبود مزار شریف برگزار میگردد. این جشن اهمیت زیادی دارد. به طوری که مقامات ارشد دولتی مانند نخست وزیر و وزرای افغانستان در آن شرکت میکنند. از دیگر مراسم‌های نوروز در خارج از کشور می‌توان به بزکشی تاجیکستان اشاره کرد.

عید نوروز در جمهوری آذربایجان

عید نوروز در آذربایجان، عید ملی شناخته می‌شود. به همین علت، رسم رسوم عید نوروز به شیوه‌ای خاصی در این کشور برگزار می‌شود. آنها مانند ایرانیها قبل از رسیدن عید خانه تکانی دارند.

مردم این کشور در چهارشنبه آخر سال دور هم جمع شده و آتش روشن میکنند. سپس از روی آتش می‌پرند. آنها معتقدند با این کار درد و سختیها را روی آتش ریخته شده و آنها را از بین میبرند. در این روز غذاهای تهیه شده از ماهی درست میکنند. از رسوم عید نوروز جمهوری آذربایجان می‌توان به کلاه گردانی (پاپاق آتماق) اشاره کرد. بیشتر پسرها در این مراسم شرکت میکنند. آنها به در خانه همسایه می‌روند تا در کلاه‌هایشان خوراکی گذاشته شود.

در جمهوری آذربایجان سفرهای  به نام سفره نوروز خنچه میچینند. در این سفره پلو، نان قندی، شکر پاره، باقلوا و دیگر شیرینیهای محلی شهرهای مختلف آذربایجان وجود دارد. همچنین، کشمش، گردو، پسته، بادام، فندق و تخم مرغهای رنگی و سمنو هم در (خنچه) میگذارند. هر کدام از این خوراکی‌ها معنی خاصی دارد.

عید نوروز در قزاقستان

مردم قزاقستان مثل ایرانیها در نوروز لباس نو می پوشند تا سال جدید را با شادی شروع کنند. آنها نیز مراسم خانه تکانی دارند. در شب قبل از اول فروردین ظرفهای خانه را پر از شیر، دوغ و غلات میکنند. آنها معتقدند با این کار سال جدید برایشان مملو از برکت خواهد بود. 

یکی دیگر از مراسمها در قزاقستان رها کردن یک اسب با زنگوله در ساعت ۳ نصف شب است. این اسب مسئول بیداری مردم و خوش آمدگویی نوروز است. مردم این کشور در جمعهای دوستانه خود مشاعره می‌کنند و با اسب سواری و ورزش بهار را پرشور شروع میکنند. یکی از این رقابتهایی که بین زنان و مردان صورت میگیرد، قول توزاق است. اگر در قول توزاق زنان برنده شوند، یعنی سال نو پر از برکت و خوشی است. 

عید نوروز در آلبانی و کوزوو

از مراسم‌های دیگر عید نوروز در جهان می‌توان به مراسمات مخصوص کشورهایی همچون آلبانی و قرقیزستان اشاره کرد.  یکی از رسوم عید نوروز در آلبانی،  مراسم سلطان نوروز است. در این مراسم بکتاشیان تولد امام علی (ع) را همراه با آمدن بهار در معبدهای بکتاشیها جشن میگیرند. آنها جشن نوروز را به عنوان جشن ملی خود اعلام کردهاند.

در کوزوو نیز عید نوروز را به اسم جشن سلطان نوروز می‌شناسند. مردم کوزوو در این زمان به دید و بازید یکدیگر می روند. همچنین، مردم کوزوو مراسم پختن سمنو دارند.

عید نوروز در قرقیزستان

مردم قرقیزستان با شروع عید نوروز در میدان شهر دور هم جمع می‌شوند. آنها عید نوروز را با دید و بازدید یکدیگر در میدان شهر شروع می‌کنند. از رسوم عید نوروز قرقیزستان می‌توان به برپا کردن بازارچه‌های محلی، برگزاری مراسمهای گوناگون، اجرای نمایش‌های مختلف و مسابقاتی مثل اسب سواری اشاره کرد.

عید نوروز در ترکمنستان 

در روز  ۲۱ و ۲۲ مارس ترکمن‌ها بر سر مزار درگذشتگان خود می‌روند و خیرات می‌دهند. مردم ترکمنستان سمنو می پزند و در سفره عید خود قرار میدهند. همچنین، در از رسوم عید نوروز ترکمنستان می‌توان به مسابقات مختلف مثل مسابقات کشتی، اسب دوانی و مسابقاتی با خروس‌های جنگی اشاره کرد. ترکمنستانی‌ها هم در عید نوروز دید و بازدید دارند. آنها در مراکز محلی جشنهایی برگزار می‌کنند.

عید نوروز در ازبکستان

رسوم عید نوروز ازبکستان شامل جشن و نمایش‌های خیابانی، رقصیدن و آواز خواندن، درختکاری است. ازبکستانی‌ها مانند ایرانیان هم سبزه گره میزنند. با اینکه آنها سفره هفت سین ندارند، سمنو میپزند.

عید نوروز در عراق 

در عراق به خصوص سمت کردستان هر ساله عید نوروز را جشن میگیرند. معمولا کردهای عراق، در روز عید در خانه نمی مانند و به طبیعت می‌روند. درست کردن سبزه (مخصوصا سبزه کنجد)، رسم خانه تکانی و پوشیدن لباس‌های نو و پاکیزه، رقصیدن با لباس محلی، آواز خواندن از جمله رسوم عید نوروز عراق هست.

عید نوروز در پاکستان

رسوم پاکستان بسیار شبیه به ایران است. از جمله این رسوم می‌توان به پوشیدن لباس نو، دید و بازدید عید و چیدن سفره هفت سین اشاره کرد. اما در این بین رسوماتی مخصوص این کشور هم وجود دارد. از جمله این رسوم عید نوروز می‌توان به بادبادک هوا کردن یا برگزاری مسابقات اسب دوانی و کشتی اشاره کرد. یکی از جشن‌های ویژه این کشور در عید مراسم بسنت است. در این جشن، مردم روی پشت بام‌ها می‌روند و شادی می‌کنند. سپس شیرینی و خوراکی پخش میکنند. 

عید نوروز در هندوستان

در هندوستان جشن نوروز را جشن هولی مینامند. این جشن به مدت پنجاه روز در فصل بهار برگزار می‌گردد. هندیها در معابد هر روز از پودر رنگی، برای حمام کردن مذهبی خدایانشان استفاده می‌کنند. کل آیین این جشن در طی دو روز انجام میگیرد.

عید نوروز در ارمنستان

نوروز جشن مشترکی بین ایرانیها و ارمنیها است.  نوروز در خارج از کشور نوید بخش حیات دوباره است. بسیاری از مردم ارمنستان در عید نوروز به منطقه‌ای با نام گارنی می‌روند. در آنجا معبدی قدیمی مربوط به دوره اشکانیان وجود دارد. این موارد جز آداب و رسوم عید نوروز ارمنستان است.

همانطور که مطالعه کرده‌اید، عید نوروز را فقط ایرانیها جشن نمیگیرند. مردم زیادی در کشورهای مختلف رسم و رسوم خاص خود را برای برگزاری این عید دارند. کشورهایی که عید نوروز در آنها رواج دارد، بیشتر از کشورهای ذکر شده هستند. این مسئله نشانگر گستردگی فرهنگ ایران در گذشته است. ما در این مقاله سعی کردیم، به رسم و رسوم عید نوروز در کشورهای مختلف اشاره کنیم.