چگونه کلاس های درس در مدارس پیشرفته دنیا طراحی می شوند؟
زمانی‌که صحبت از کلاس درس می‌شود، نیمکت‌های مدرسه کلاس که در چند ردیف کنار هم قرار گرفته‌اند به ذهنمان می‌آید. نیمکت‌ها در کلاس‌های امروز همچنان به روال قدیم چیده می‌شوند و با وجود تغییر در نیاز آموزش و اثبات تاثیر چیدمان نیمکت‌های کلاس در پرورش قدرت تفکر و خلاقیت دانش‌آموزان، توجهی به شکل صحیح قرار گرفتن نیمکت‌ها در کلاس درس نداریم. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته استانداردهای ویژه‌ای برای آرایش نیمکت‌ها و به‌طور کلی کلاس درس تعریف شده است.
جالب است بدانید در بسیاری از مدارس پیشرفته در سراسر دنیا، معلم هر کلاس می‌تواند با در نظر گرفتن فضای کلاس و نیاز شاگردها، نوع صندلی و آرایش چیدن نیمکت‌ها را انتخاب کند. به همین بهانه گفتیم بد نیست کمی با فضا و مبلمان کلاس های درس در مدارس پیشرفته دنیا آشنا شویم.
استاندارد کلاس های درس در مدارس پیشرفته
با جست‌وجوی ساده در اینترنت استانداردهای متعددی برای کلاس‌های درس پیدا می‌کنید که در بیشتر آن‌ها دست معلم برای چیدمان کلاس درس باز است. به همین دلیل تنوع زیادی در کلاس‌های درس در تمام مقاطع وجود دارد که البته بسته به کارکرد کلاس یعنی کلاس سمینار، کلاس کنفرانس، کلاس درس یا کلاس‌های مشارکت گروهی، وسایل آموزشی در آن قرار می‌گیرد.
در کشورهای توسعه یافته برای استانداردهای کلاس درس به تمام جزییات حتی نور طبیعی کلاس، میزان گردش هوا در کلاس و حتی آموزش در فضای باز توجه می‌شود. در ادامه بیشتر استانداردهای مربوط به چیدمان مبلمان در کلاس های درس در مدارس پیشرفته را مرور می‌کنیم.
-
توجه به نیاز دانش‌آموزان: اصلی‌ترین استاندارد در مدارس پیشرفته توجه به نیاز و سلیقه دانش‌آموزان هر کلاس است. معلم می‌تواند برای آرایش مبلمان از نظر خود دانش‌آموزان کلاس کمک بگیرد و با همکاری آن‌ها مبلمان را متناسب با فضای کلاس تغییر دهد.
-
تعریف کردن چندین کاربرد برای صندلیها: در یک کلاس درس بسته به برنامه آموزشی می‌توان از صندلی‌های مختلفی برای راحتی دانش‌آموزان استفاده کرد. مثلا مبل راحتی برای مطالعه آزاد، میزهای کوچک برای نشستن گروه‌های چند نفره و انجام تکالیف تیمی یا نیمکت برای رسمی‌تر شدن کلاس در بسیاری از کلاس‌های مدارس پیشرفته وجود دارد.
-
حذف میز و صندلی مخصوص معلم: جالب است اشاره کنیم یکی از استانداردهای کلاس درس در کشورهای توسعه یافته این است که برای در اختیار داشتن فضای بیشتر در کلاس، میز و صندلی مخصوصی برای معلم وجود ندارد و تمام فضای کلاس متعلق به دانش‌آموزان است. در این کلاس‌های درس معلم بیشتر وقت خود را بین دانش‌آموزان و در کنار تیم‌های آموزشی می‌گذراند و برخلاف مدارس ما دانش‌آموز بین خود و معلم فاصله‌ای احساس نمی‌کند.
-
ایجاد فضایی برای مشارکت بیشتر: در کلاس‌های درسی ما و با توجه به نوع نیمکت‌ها هر دانش‌آموز باید به صورت فردی تکالیف را انجام دهد و اهمیت مشارکت در انجام دادن کارها نادیده گرفته می‌شود. این در حالی است که در مدارس کشورهای توسعه یافته، مشارکت و همکاری دانش‌آموزان در اولویت آموزش قرار گرفته است و نیمکت‌ها به صورتی در فضای کلاس قرار می‌گیرند که تشکیل گروه‌های درسی و انجام تکالیف در ساعت‌های کلاسی به صورت تیمی یکی از الزامات اصلی کلاس است.
-
فضایی برای خلاقیت بیشتر: در مدارس پیشرفته به خلاقیت دانش‌آموزان و تقویت آن در طول تحصیل اهمیت بسزایی می‌دهند؛ به‌همین دلیل یکی از استانداردهای اصلی در طراحی کلاس درس، اختصاص فضایی برای رشد و تقویت خلاقیت در دانش‌آموز است. یعنی فضایی جدا از میز و صندلی که دانش‌آموز می‌تواند به‌صورت عملی و از طریق درست کردن وسایل مختلف و تجربه کردن، شیوه دیگری از آموزش را ببیند.
-
اهمیت فضای استراحت دانش‌آموزان: در مدارس ما دانش‌آموز در هر مقطعی مجبور است در طول ساعت کلاسی، ساکت و آرام روی نیمکت بنشیند و به درس و معلم گوش دهد. در هر فرد مدت زمانی که می‌تواند روی یک موضوع متمرکز شود، متفاوت است و همین دلیل است که برخی دانش‌آموزان زودتر از دیگران خسته شده و برای رفع خستگی به بهانه‌های مختلف مانند سرویس بهداشتی کلاس را ترک می‌کنند. این در حالی است که اگر در کلاس، فضایی برای راه رفتن یا استراحت چند دقیقه‌ای وجود داشته باشد، دانش‌آموز مجبور به ترک کلاس نمی‌شود. بر اساس همین نیاز در کلاس های درس در مدارس پیشرفته با مبلمان مناسب فضایی را برای استراحت کوتاه دانش‌آموزان طراحی می‌کنند.
چند مدل چیدمان مبلمان در کلاس های درس مدارس پیشرفته
روش‌های بسیار متنوعی برای چیدن میز و صندلی در کلاس درس وجود دارد که باید متناسب با هدف آموزش و نوع کلاسی که در آن برگزار می‌شود یعنی کلاس‌های هنری، کلاس‌های پژوهشی و کنفرانسی یا کلاس‌های آزمایشگاهی بهترین روش را انتخاب کرد.
-
قرار دادن نیمکت‌های کلاس درس به‌صورت خوشه‌ای
در این روش، کلاس درس دانش‌آموز محور خواهد بود و کار تیمی، همکاری بین دانش‌آموزان و توسعه مهارت برقراری ارتباط با دیگران را تقویت می‌کند.
-
طراحی کلاس درس به‌صورت نعل اسب
در این کلاس درس تعامل دانش‌آموزان با هم و با معلم بیشتر می‌شود. این روش چیدمان مبلمان در کلاس درس به افزایش بهره‌وری زمانی که دانش‌آموزان ارائه می‌دهند، کمک می‌کند.
۳. کلاس درس ترکیبی
با توجه به اینکه دانش‌آموزها در یک کلاس درس از نظر سطح مهارت و نوع توانایی‌ها با هم متفاوت‌اند، در این روش، مبلمان کلاس های درس در مدارس پیشرفته دنیا با در نظر گرفتن تفاوت‌های شخصیتی دانش‌آموزها در فضای کلاس قرار می‌گیرند.
-
میزهای ایستاده در کلاس‌های طراحی و هنری
این مدل میز و صندلی برای کلاس‌هایی مانند طراحی مناسب است که دانش‌آموز با ایستادن یا حتی راه رفتن در کلاس می‌تواند خلاقیت بیشتری به خرج دهد.
۵.کلاس درس منعطف
در این کلاس هیچ محدودیتی برای انتخاب مدل میز و صندلی کلاس وجود ندارد و دانش‌آموز بسته به علاقه خود تصمیم می‌گیرد از کدام میز و صندلی در کلاس استفاده کند. در این کلاس خستگی برای دانش‌آموز معنایی ندارد و بهره‌وری او را در طول ساعت آموزش افزایش می‌دهد.
